Urządzenia diagnostyczne w warsztacie montażu i obsługi instalacji LPG

fot. BoschUrządzenia FSA firmy Bosch są uniwersalnymi diagnoskopami silnikowymi, których możliwości pozwalają na wykonywanie testów i pomiarów wszelkich czujników i układów stosowanych we współczesnych silnikach. Zastąpiły one oferowane wcześniej diagnoskopy MOT

Działanie tych systemów jest realizowane w oparciu o stosunkowo prostą zasadę wykorzystania do sterowania wtryskiwaczami gazowymi sygnałów sterujących wtryskiwaczami benzynowymi, jednak bezpośrednie powiązanie działania sterownika benzynowego z systemem zasilania gazowego powoduje, że wszelkie niesprawności silnika związane z układem paliwowym i zapłonowym przekładają się na nieprawidłowe działanie instalacji. Dlatego firmy zajmujące się adaptacją silników do zasilania gazem powinny być przygotowane (pod względem wyposażenia i wyszkolenia) do obsługi podstawowych układów stosowanych w silnikach o zapłonie iskrowym.

fot. BoschW diagnoskopie Bosch FSA 450 zastosowano 4-kanałowy oscyloskop i cyfrowy miernik uniwersalny z możliwością graficznej prezentacji wyników. Urządzenie integruje również funkcje badania silnika oraz układu zapłonowego. Wyniki pomiarów przedstawiane są na kolorowym, ośmiocalowym ekranie dotykowym. Zasilanie ważącego zaledwie 1,4 kg testera odbywa się z wykorzystaniem wbudowanych akumulatorów lub zasilacza czy adapterów do instalacji 12V (gniazdo zapalniczki, akumulator). Wyposażenie dodatkowe do testera FSA 450 obejmuje komplet czujników (ciśnienia, podciśnienia), cęgi prądowe, czujnik temperatury działający w podczerwieni

Zagadnienia obsługowo-naprawcze w nowoczesnych samochodach stają się coraz bardziej złożone, co wynika z postępującej elektronizacji nadzoru i kontroli procesu spalania we współczesnych silnikach benzynowych. Rozwiązania te zapewniają spełnienie rygorystycznych norm emisji szkodliwych składników spalin.

Bezpowrotnie minęły czasy kiedy działalność warsztatów zajmujących się montażem instalacji gazowych mogła być prowadzona przy ograniczonym udziale elektronicznych urządzeń diagnostycznych, tylko w oparciu o wskazania analizatora spalin. W ten sposób regulowano i obsługiwano systemy I generacji, które były pozbawione elektroniki.

Wyposażenie gazowych układów zasilania w pierwsze proste sterowniki elektroniczne zostało wymuszone wprowadzeniem katalizatorów spalin w układach wylotowych silników i upowszechnieniem systemów wtrysku benzyny. Pojawiły się wtedy instalacje gazowe II generacji, w których zastosowano elektroniczne sterowanie przepływem gazu podawanego do silnika za pomocą mieszalnika. Sterowanie w tych systemach jest oparte na sygnale pracującej sondy lambda, zatem jej sprawność ma podstawowe znaczenie dla poprawności działania instalacji. Przed montażem takiego systemu warto zatem sprawdzić stan sondy lambda, czego można dokonać używając miernika uniwersalnego (woltomierza).

fot. BoschDiagnoskop Bosch FSA 740 Edition umożliwia badanie silnika z pomiarem, np. sygnałów z układu zapłonowego, kąta wyprzedzenia zapłonu lub temperatury oleju oraz badanie podzespołów elektronicznych. Urządzenie jest wyposażone w generator sygnałów umożliwiający sprawdzanie czujników oraz ich obwodów bez konieczności demontażu. Opcja zapamiętywania tzw. przebiegów porównawczych i wyświetlenia ich na tle krzywych zmierzonych pozwala sprawdzić ich poprawność. Urządzenie umożliwia również 24-godzinny pomiar upływności prądu z akumulatora, co może być cenną wskazówką w badaniu kłopotów z rozruchem silnika, wynikającym z rozładowywani akumulatora. Uniwersalny diagnoskop silnikowy Bosch FSA 740 Edition może także występować w wersji z urządzeniem testerem usterek KTS 540

Na tym etapie pojawiły się pierwsze dedykowane programy do obsługi i regulacji gazowych systemów zasilania, pokazujące podstawowe parametry pracy instalacji oraz oraz silnika, w tym sondy lambda.

Wprowadzone później systemy III generacji stanowiły tylko etap przejściowy przed wprowadzeniem systemów sekwencyjnych (IV generacja), dlatego dziś stanowią już praktycznie rozwiązanie historyczne. Ich regulacja oraz obsługa odbywa się z wykorzystaniem dedykowanego oprogramowania oraz analizatora spalin.

Współczesność

Obecnie systemy zasilania II generacji ustępują miejsca najnowocześniejszym instalacjom gazowym IV generacji, które nie wykorzystują już sygnału sondy lambda jako parametru sterującego pracą instalacji, choć sprawność jej działania jest bardzo istotna z punktu widzenia poprawności działania silnika i poziomu emisji spalin. Nie zmienia to faktu, że również przed montażem instalacji IV generacji powinno się sprawdzić kondycję silnika. Obecnie, kiedy obowiązkowym wyposażeniem samochodu jest system OBD jest to dość proste, ponieważ podpięcie skanera OBD pozwala po sprawdzeniu ewentualnych błędów na ocenę stanu silnika i elementów współpracujących.

fot. BoschOprogramowanie bezprzewodowego testera usterek Bosch KTS 200 umożliwia pełną diagnozę sterowników wraz z bardzo pomocnymi informacjami o położeniu gniazda diagnostycznego i sposobie podłączenia do danego pojazdu. Ważące zaledwie 600 g urządzenie nie ma baterii wewnętrznych, może być zasilane z zasilacza zewnętrznego lub poprzez przewód podłączany do gniazda zapalniczki czy bezpośrednio poprzez gniazdo diagnostyczne

Skaner OBD jest więc jednym z najważniejszych i najbardziej przydatnych urządzeń w warsztacie gazowym. Pozwala on na ocenę działania silnika na podstawie wskazań układu OBD, umożliwiając edycję i kasowanie błędów zapisanych w sterowniku układu diagnostyki pokładowej. Skanery OBD są urządzeniami przenośnymi, dzięki czemu można diagnozować działanie silnika w czasie jazdy. Ułatwia to diagnozowanie wielu uszkodzeń i będących ich wynikiem błędów zapisywanych w sterowniku. Są one używane również w czasie kalibracji systemu gazowego IV generacji. Polega ona na takim dobraniu dawki paliwa gazowego we wszystkich zakresach pracy silnika, aby parametry charakteryzujące pracę silnika (korekty układu OBD) pozostały na niezmienionym w stosunku do zasilania benzyną poziomie. W ten sposób silnik zawsze działa prawidłowo, skład mieszanki jest odpowiedni, nie dochodzi do zaświecenia kontrolki „check engine”.

Tester usterek

Funkcję skanera OBD integrują w sobie także uniwersalne testery usterek, mogące diagnozować również inne sterowniki zamontowane w samochodzie. Pomagają one w wykrywaniu i lokalizacji niesprawności benzynowych układów zasilania, czyniąc je niezwykle ważnym narzędziem w warsztacie LPG. W ostatnim czasie są to urządzenia o małych wymiarach (mobilne), dzięki czemu są bardzo łatwe w użyciu. Często testery usterek wyposaża się w podstawowe funkcje diagnoskopu z oscyloskopem i miernikiem, co znacznie podnosi uniwersalność takiego urządzenia.

Uniwersalny diagnoskop silnikowy

fot. BoschBezprzewodowy moduł KTS 540 z adapterem USB-Bluetooth jest optymalnym rozwiązaniem dla tych warsztatów, które zamierzają wykorzystać swój komputer PC lub laptop również do zadań diagnostycznych. Moduł posiada jednokanałowy multimetr do pomiaru napięcia, rezystancji i natężenia prądu

Bardzo przydatny w warsztacie obsługi gazowych systemów zasilania są również diagnoskopy silnikowe. Są to uniwersalne, z reguły stacjonarne urządzenia wyposażone w oscyloskop i rozbudowany miernik cyfrowy. Używa się ich do badania wielu obwodów elektrycznych, czujników i układów stosowanych we współczesnych jednostkach napędowych. Połączenie z danym elementem, który podlega diagnostyce odbywa się za pomocą różnorodnych sond pomiarowych będących wyposażeniem diagnoskopu. Urządzenia te mogą być również wyposażone w generatory sygnałów dające możliwość sprawdzenia czujników i ich obwodów bez demontażu. Przebiegi wzorcowe można nakładać na przebiegi rzeczywiste, co pozwala na szybką ocenę poprawności działania badanych obwodów.

fot. BoschAnalizator spalin BEA firmy Bosch

Oprogramowanie do kalibracji systemów gazowych

Niektóre sterowniki gazowych układów zasilania działają podobnie jak sterowniki układów benzynowych, zapisując charakterystyczne kody błędów związane z nieprawidłowościami w działaniu instalacji. W ten sposób z wykorzystaniem dedykowanego do danego systemu oprogramowania można znacznie szybciej weryfikować i szybciej usuwać uszkodzenia występujące w instalacji gazowej. Kody błędów odczytuje się z wykorzystaniem oprogramowania do kalibracji danego systemu z reguły wgranym do komputera przenośnego, który łączy się ze sterownikiem za pomocą specjalnego interfejsu, dedykowanego do danej instalacji gazowej.

Zapisywanie w pamięci kodów usterek jest oczywiście funkcją oprogramowania sterownika gazowego. Niektóre ze sterowników oprócz tego oferują również możliwość prezentowania kodów usterek w systemie migowym na przełączniku rodzaju zasilania. Dzięki temu już na etapie umawiania naprawy, przepytując dokładnie użytkownika można ocenić uszkodzenie i przygotować się do niej, np. poprzez zamówienie odpowiednich części.

Obowiązkowym wyposażeniem warsztatu montującego instalacje gazowe jest wieloskładnikowy analizator spalin, służący do kontroli emisji po zamontowaniu instalacji gazowej oraz w czasie okresowej obsługi systemu. Skład spalin musi odpowiadać obowiązującym wymogom prawnym. Anomalie w zawartości poszczególnych składników spalin mogą wskazywać na nieprawidłowości w działaniu układu zasilania.

Podsumowanie

Prawidłowy montaż i obsługa instalacji gazowych we współczesnych samochodach wymaga stosowania wielu skomplikowanych urządzeń służących do diagnostyki jednostek napędowych o zapłonie iskrowym. Wyposażenie warsztatu w podstawowe urządzenia, typu: analizator spalin, tester usterek, skaner OBD i diagnoskop silnikowy stanowi dość duży wydatek, rzędu kilkudziesięciu tysięcy złotych. Utrzymanie tych urządzeń, aktualizacje oprogramowania, legalizacja analizatora to wydatki rzędu kliku tysięcy zł rocznie. Posiadanie tego typu urządzeń pozwala jednak w znacznym stopniu rozszerzyć działalność, np. o diagnostykę i naprawy wszelkich układów stosowanych we współczesnych samochodach. Taka specjalizacja stanowi poważny atut w stosunku do autoryzowanych stacji obsługi poszczególnych marek samochodów.