Semper Vivus - wiecznie żywy

Jak już nieraz pisaliśmy w dziale Niezwykłości, pierwszą hybrydą świata bynajmniej nie była Toyota Prius. Prace nad połączeniem napędu spalinowego z elektrycznym trwają niemal od zarania dziejów motoryzacji i gdyby chwilę się nad tym zastanowić, łatwo dojść do wniosku, że przez ponad 100 lat technologia hybrydowa prawie się nie zmieniła. Przynajmniej w swoich podstawowych założeniach.

PorscheLohner-Porsche Semper Vivus, czyli z łaciny wiecznie żywy - sądząc po tej rekonstrukcji, nazwa jest w pełni zasłużona

Logicznie rzecz biorąc, producentem pierwszych współczesnych, masowo wytwarzanych samochodów spalinowo-elektrycznych powinno być Porsche. Oczywiście ze względu na nacisk na osiągi swoich samochodów do niedawna nie mogło nim zostać (ciężkie akumulatory sprzed jeszcze kilku lat odbierałyby większość przyjemności z jazdy, a wolnego Porsche nikt by nie kupił), ale to właśnie założyciel marki, genialny konstruktor Ferdynand Porsche, zbudował w 1900 r. samochód uznawany za pierwszy w świecie pojazd hybrydowy. Dziś, po 111 latach, został on wiernie zrekonstruowany, by towarzyszyć dalekiemu potomkowi - Panamerze S Hybrid - na parkiecie 81. Salonu Samochodowego w Genewie.

PorscheLohner-Porsche Semper Vivus - egzemplarz pokazany w Paryżu, dziś stojący w muzeum firmy Porsche w Zuffenhausen

Wszystko zaczęło się pod koniec XIX w., kiedy niespełna dwudziestopięcioletni Porsche, pracujący wówczas dla firmy karoseryjnej Lohner, przedstawił projekt auta napędzanego prądem i benzyną. Pierwszy gotowy egzemplarz zaprezentowano podczas Wystawy Światowej w Paryżu AD 1900, gdzie wywołał nie lada sensację. Zamontowane w piastach kół silniki elektryczne o mocy 2,5-3,5 KM (i chwilowej 7 KM) każdy eliminowały większość strat wynikających z tarcia w układzie napędowym, ponieważ samochód obywał się bez takich elementów jak przekładnia czy wał napędowy. Silnik benzynowy nie przekazywał mocy na koła, lecz pracował jako napęd dla generatora elektrycznego - służył jedynie ładowaniu monstrualnych akumulatorów. Zupełnie jak w dzisiejszych hybrydach z tzw. range extenderami, które przecież są szczytem współczesnej techniki i nadal w dużej mierze pieśnią przyszłości! Coś jak Chevrolet Volt sprzed stulecia... Uzupełniania zapasów energii elektrycznej ze źródeł zewnętrznych nie przewidziano.

Ze względu na stopień rozwoju ówczesnej technologii, w aucie zamontowano baterie ołowiowo-kwasowe. Lohner-Porsche powstawał w kilku konfiguracjach, ale np. napędzany na wszystkie koła egzemplarz zbudowany na zamówienie klienta z Luton w Anglii wyposażono w 44 80-woltowe ogniwa, które same ważyły 1,8 t!

PorscheLohner-Porsche Semper Vivus w wersji czteronapędowej

Konstruktor dostarczył auto osobiście, a nabywca był pod tak ogromnym wrażeniem, że z miejsca zamówił kolejny pojazd, tym razem z napędem na jedną oś. I choć obarczone takim balastem auta poruszały się w spacerowym tempie i miały trudności z pokonywaniem najmniejszych nawet wzniesień, Ferdynand Porsche pobił specjalnie przygotowanym egzemplarzem austriacki rekord prędkości na lądzie, osiągając... 60 km/h! Zyskał także renomę błyskotliwego, bardzo zdolnego inżyniera, co otworzyło mu drogę do wspaniałej kariery w przemyśle samochodowym.

PorscheLohner-Porsche Semper Vivus podczas zmagań w rajdzie

Choć produkcja Lohnera-Porsche zakończyła się w 1905 r., niezwykły samochód bynajmniej nie popadł w zapomnienie. Gdy w latach 60. XX w. Amerykanie pracowali nad Lunar Roverem - pojazdem księżycowym dla programu kosmicznego Apollo - czerpali pełnymi garściami z pomysłów zastosowanych w pionierskiej konstrukcji z czasów, gdy motoryzacja nadal była w powijakach. Tak naprawdę, również dzisiejsze hybrydy odzwierciedlają rozwiązania opracowane przez błyskotliwego Austriaka ponad sto lat temu. Najpoważniejszą zmianą na plus w stosunku do Lohnera-Porsche jest względna miniaturyzacja i zwiększenie wydajności akumulatorów oraz podniesienie mocy silników, ale już elektryczne jednostki napędowe montowane w piastach, pomimo oczywistych zalet (poza wspomnianą redukcją tarcia, zmniejszają masę nieresorowaną) dopiero powracają do łask inżynierów. Wydają się dziś innowacyjne, a przecież stosowano je po raz pierwszy tak dawno... Czyżby postęp faktycznie polegał wyłącznie na odnajdywaniu i ulepszaniu starych pomysłów?