Podstawowe pojęcia autogazu

Jak w każdej branży, tak i w sektorze autogazu funkcjonują fachowe i potoczne nazwy części oraz czynności serwisowych. Brzmią czasami dziwnie, czasami śmiesznie, ale za każdym razem są ważne, a ich znajomość pozwala lepiej zrozumieć, o czym mówią mechanicy obsługujący samochodowe instalacje gazowe. Spróbujemy przybliżyć te najczęściej używane, opisując w możliwie prosty sposób, czego dotyczą.

Centrala sterująca (sterownik gazowy) - elektroniczna jednostka sterująca (potocznie nazywana komputerem), która przetwarza odpowiednie sygnały pochodzące z układu benzynowego i steruje ilością gazu zapewniając prawidłową pracę silnika w każdych warunkach.

Dozator (zespół silników krokowych) - urządzenie, którego zadaniem jest dozowanie dawki LPG obliczonej przez sterownik na podstawie mapy obciążeń i wskazań czujników silnika. Składa się z korpusu, na którym umieszczone są dwa silniki krokowe - przy czym jeden z nich odpowiada za bieg jałowy, a drugi za pracę na średnich i wysokich obrotach - oraz zaworu cut-off. Zadaniem zaworu cut-off jest odcinanie dopływu gazu podczas hamowania silnikiem, w trakcie pracy na benzynie oraz w razie awarii systemu.

Elektrozawór benzynowy (zawór benzynowy) - zawór elektromagnetyczny, który służy do odcięcia dopływu benzyny do gaźnika z chwilą przełączenia silnika z benzyny na gaz. Zawór ten wyposażony jest w dźwignię lub śrubę, za pomocą której możliwe jest jego ręczne otwarcie. Czynność tę wykonuje się w przypadku ewentualnego uszkodzenie instalacji zasilającej cewkę zaworu. Zmiana położenia tej dźwigni (wkręcenie śruby) pozwala kontynuować jazdę z zasilaniem benzynowym.

Elektrozawór gazowy (zawór gazowy) - zawór elektromagnetyczny odcinający dopływ gazu podczas pracy silnika na benzynie oraz w czasie postoju. Pełni ważną funkcję bezpieczeństwa, odcinając dopływ gazu do silnika podczas wypadku. Elektrozawory gazowe występują w różnych wersjach i rozmiarach, często zintegrowane są z filtrem gazu, który ma za zadanie zatrzymywać zanieczyszczenia występujące w ciekłym gazie.

Filtr elektrozaworu gazowego - filtr znajdujący się w zaworze gazowym, który filtruje gaz w fazie ciekłej.

Filtr fazy lotnej - filtruje gaz w fazie lotnej. Umieszczony jest na przewodzie gazowym za reduktorem (parownikiem), a przed wtryskiwaczami gazowymi.

Grzybek (zawór upustowy) - nadciśnieniowy zawór stosowany do ochrony układów dolotowych przed skutkami strzału na gazie (zawory tego typu stosowane są do zabezpieczania m. in.: kolektorów dolotowych i obudów filtrów powietrza).

Gwizdek (zawór upustowy) - nadciśnieniowy zawór stosowany do ochrony układów dolotowych przed skutkami strzału na gazie (zawory tego typu stosowane są do zabezpieczania m. in.: kolektorów dolotowych i obudów filtrów powietrza).

Klapa antystrzałowa (zawór upustowy) - nadciśnieniowy zawór stosowany do ochrony układów dolotowych przed skutkami strzału na gazie (zawory tego typu stosowane są do zabezpieczania m. in.: przepływomierzy powietrza i obudów filtrów powietrza).

Kolektor dolotowy - element układu dolotowego silnika, doprowadzający powietrze do poszczególnych cylindrów. Kolektory zbudowane mogą być z różnych materiałów, np. z aluminium czy tworzywa sztucznego (plastikowy kolektor dolotowy).

Kondensat (potocznie mazut, smoła pogazowa) - substancja zbierająca się (wytrącająca się) w reduktorze podczas procesu zmiany stanu skupienia gazu z ciekłego w lotny (podczas odparowywania gazu). Zawiera ciężkie frakcje węglowodorowe znajdujące się w gazie LPG. Większość reduktorów posiada korek spustowy, dzięki któremu można okresowo spuszczać kondensat z reduktora.

Mieszalnik (inaczej mikser) - urządzenie, które stosowane jest w mieszalnikowych układach zasilania (I i II generacji). Służy do wprowadzenia gazu w fazie lotnej do układu dolotowego silnika i zapewnia optymalne mieszanie się powietrza z paliwem, gwarantując odpowiednią mieszankę w różnych warunkach pracy silnika. Każdy mieszalnik dostosowany jest do danego typu pojazdu, aby zagwarantować najlepsze parametry silnika podczas pracy na gazie. Mieszalnik może wpływać na parametry pracy silnika na benzynie.

Mikser (inaczej mieszalnik) - urządzenie, które stosowane jest w mieszalnikowych układach zasilania (I i II generacji). Służy do wprowadzenia gazu w fazie lotnej do układu dolotowego silnika i zapewnia optymalne mieszanie się powietrza z paliwem gwarantując odpowiednią mieszankę w różnych stanach pracy silnika. Każdy mieszalnik dostosowany jest do danego typu pojazdu aby, zagwarantować najlepsze parametry silnika podczas pracy na gazie. Mieszalnik może wpływać na parametry pracy silnika na benzynie.

Parownik (inaczej reduktor) - urządzenie, którego zadaniem jest zmiana stanu skupienia paliwa LPG z ciekłego w gazowy i zapewnienie odpowiedniej ilości gazu, dostosowanej do aktualnych potrzeb silnika. Występują konstrukcje o jednym, dwóch lub trzech stopniach rozprężania. Rozprężanie gazu w reduktorze (zmiana stanu skupienia z ciekłego w lotny) wymaga dużej ilości energii - gaz podczas rozprężania obniża temperaturę, którą pozyskuje się z układu chłodzenia silnika (poprzez włączenie reduktora w obieg układu chłodzenia pojazdu).

Plastikowy kolektor dolotowy - element układu dolotowego silnika doprowadzający powietrze do poszczególnych cylindrów, zbudowany z tworzywa sztucznego. Ze względu na mniejszą wytrzymałość niż aluminiowy jest szczególnie narażony na uszkodzenie w konsekwencji tzw. „strzału na gazie” (który może pojawiać się podczas eksploatacji systemu zasilania LPG mieszalnikowego/podciśnieniowego I lub II generacji).

Przepływomierz powietrza - jest to precyzyjne urządzenie pomiarowe w układzie dolotowym, które mierzy ilość przepływającego powietrza (do silnika), na podstawie której sterownik układu benzynowego steruje zapłonem i ilością paliwa. W tych samochodach, w których występuje przepływomierz powietrza, jest to jeden z elementów układu dolotowego narażony na uszkodzenie w konsekwencji tzw. „strzałów” na gazie (które mogą pojawiać się podczas eksploatacji systemu zasilania LPG mieszalnikowego/podciśnieniowego I lub II generacji). Uszkodzenie przepływomierza ma wpływ na sprawność działania układu benzynowego oraz gazowego (wszystkich generacji).

Reduktor (inaczej parownik) - urządzenie, którego zadaniem jest zmiana stanu skupienia paliwa LPG z ciekłego w gazowy i zapewnienie odpowiedniej ilości gazu, dostosowanej do aktualnych potrzeb silnika. Występują konstrukcje o jednym, dwóch lub trzech stopniach rozprężania. Rozprężanie gazu w reduktorze (zmiana stanu skupienia z ciekłego w lotny) wymaga dużej ilości energii - gaz podczas rozprężania obniża temperaturę, którą pozyskuje się z układu chłodzenia silnika (poprzez włączenie reduktora w obieg układu chłodzenia pojazdu).

Regeneracja reduktora - czynność serwisowa polegająca na rozmontowaniu reduktora, usunięciu z jego wnętrza zanieczyszczeń, jakie wytrącają się w trakcie rozprężania gazu, oraz weryfikacji i wymianie elementów pracujących, czyli tzw. zestawu naprawczego.

Register (zawór regulacyjny, ręczny regulator) - element instalacji umieszczony na przewodzie gazowym pomiędzy reduktorem a mikserem, służący do ręcznego regulowania ilości dostarczanego gazu do silnika.

Regulacja - ustawienie odpowiednich parametrów składu mieszanki paliwowo-powietrznej zarówno na biegu jałowym, jak i przy podwyższonych prędkościach obrotowych silnika w celu optymalizacji zużycia paliwa oraz osiągów pojazdu przy zachowaniu odpowiedniej emisji spalin, zgodnej z obowiązującymi przepisami.

Regulator krokowy (zespół silników krokowych) - urządzenie, którego zadaniem jest dozowanie dawki LPG obliczonej przez sterownik na podstawie mapy obciążeń i wskazań czujników silnika. Składa się z korpusu, na którym umieszczone są dwa silniki krokowe - przy czym jeden z nich odpowiada za bieg jałowy, a drugi za pracę na średnich i wysokich obrotach - oraz zaworu cut-off. Zadaniem zaworu cut-off jest odcinanie dopływu gazu podczas hamowania silnikiem, w trakcie pracy na benzynie oraz w razie awarii systemu.

Ręczny regulator (zawór regulacyjny, register) - element instalacji umieszczony na przewodzie gazowym pomiędzy reduktorem a mikserem, służący do ręcznego regulowania ilości dostarczanego gazu do silnika.

Silnik krokowy (attuator) - element wykonawczy, którego zadaniem jest regulowanie przepływu gazu zasilającego silnik na podstawie sygnałów z centrali sterującej systemu zasilania gazem.

Zawór benzynowy (elektrozawór benzynowy) - zawór elektromagnetyczny, który służy do odcięcia dopływu benzyny do gaźnika z chwilą przełączenia silnika z benzyny na gaz. Zawór ten wyposażony jest w dźwignię lub śrubę, za pomocą której możliwe jest jego ręczne otwarcie. Czynność tą wykonuje się w przypadku ewentualnego uszkodzenia instalacji zasilającej cewkę zaworu. Zmiana położenia tej dźwigni (wkręcenie śruby) pozwala kontynuować jazdę z zasilaniem benzynowym.

Zawór gazowy (inaczej elektrozawór gazowy) - zawór elektromagnetyczny odcinający dopływ gazu podczas pracy silnika na benzynie oraz w czasie postoju. Pełni ważną funkcję bezpieczeństwa, odcinając dopływ gazu do silnika podczas wypadku. Elektrozawory gazowe występują w różnych wersjach i rozmiarach, często zintegrowane są z filtrem gazu, który ma za zadanie zatrzymywać zanieczyszczenia obecne w ciekłym gazie.

Zawór regulacyjny (ręczny regulator, zawór regulacyjny, register) - element instalacji umieszczony na przewodzie gazowym pomiędzy reduktorem a mikserem, służący do ręcznego regulowania ilości dostarczanego gazu do silnika.

Zespół silników krokowych (dozator, regulator krokowy) - urządzenie, którego zadaniem jest dozowanie dawki LPG obliczonej przez sterownik na podstawie mapy obciążeń i wskazań czujników silnika. Składa się z korpusu, na którym umieszczone są dwa silniki krokowe - przy czym jeden z nich odpowiada za bieg jałowy, a drugi za pracę na średnich i wysokich obrotach - oraz zaworu cut-off. Zadaniem zaworu cut-off jest odcinanie dopływu gazu podczas hamowania silnikiem, w trakcie pracy na benzynie oraz w razie awarii systemu.