Czy Polsce grozi scenariusz węgierski?

Węgry bliskie katastrofy paliwowej

Obserwowany w ostatnich tygodniach wzrost popytu na paliwa silnikowe na Węgrzech doprowadził do braków w zaopatrzeniu na tamtejszych stacjach.

Aby ten mechanizm wyjaśnić należy cofnąć się do 15 października 2021 r. kiedy wprowadzono limit maksymalnej ceny na paliwa silnikowe w wysokości 480 forintów za litr (około 5,52 zł). Węgry miały przez pewien czas jedne z najtańszych paliw w Unii Europejskiej. Jednak w późniejszym okresie zakup paliw po limitowanej cenie był stopniowo ograniczany, początkowo dla samochodów z węgierskim numerami rejestracyjnymi, później paliwo w takiej cenie było dostępne tylko dla samochodów prywatnych, pojazdów rolniczych i taksówek.

Urzędowo wprowadzone limity na ceny paliwa spowodowały, że zagraniczne koncerny wycofały się z rynku węgierskiego lub bardzo ograniczyły dostawy. Powodem była nieopłacalność prowadzenia biznesu w tak wykreowanych warunkach rynkowych (z limitowaną ceną paliw).

Sytuacja ta w połączeniu z wprowadzonym unijnymi sankcjami na rosyjską ropę naftową doprowadziły do zakłóceń w dostawach tego surowca. W komunikacie MOL pojawiła się także informacja o uszkodzeniu ropociągu Przyjaźń.

Dodatkowo, niekorzystną sytuację pogłębiły prace remontowane w rafinerii firmy MOL, której moce produkcyjne były mocno ograniczone.

Poza tym zmiana kierunku dostaw ropy naftowej poza zwiększeniem jej kosztów jest czasochłonna. Wszystkie te czynniki spowodowały gwałtowne zwiększenie popytu na paliw. Wśród kierowców wybuchła panika z obawy o gwarancję dostaw paliw na stacje.

Uwolnienie cen paliw

Wszystkie te czynniki wymusiły decyzję o uwolnieniu cen paliw. Jej efektem były natychmiastowe podwyżki cen na stacjach. Z dnia na dzień paliwo na Węgrzech podrożało w przeliczeniu na złotówki o około 2,5 zł, co oznacza, że benzyna kosztuje grubo ponad 7 zł za litr (7,40 zł) a olej napędowy blisko 8 zł za litr. Co ciekawe LPG po uwolnieniu cen paliw na Węgrzech staniało z 4,45 zł do 4,27 zł/l., co poprawiło relację cenową autogazu w stosunku do benzyny.

Czy w Polsce może być podobnie?

Prezes Orlenu uspokaja (nie bez politycznego przytyku).

W Polsce zastosowano inny mechanizm

Mechanizm obniżania cen paliw w Polsce ma zupełnie inny (fiskalny) charakter. Obniżeniu uległ podatek VAT i akcyza oraz zniesiony został podatek od sprzedaży detalicznej i opłata emisyjna.

Oczywiście, ceny paliw w Polsce mogą się zwiększyć, bo jak się okazuje, niektóre z obniżek podatków, które zastosowano w Polsce, były niezgodne z przepisami unijnymi i w związku z tym od pierwszego stycznia 2023 r. mogą przestać obowiązywać. Pisaliśmy o tym w artykule "Od 1 stycznia 2023 r. ceny paliw w górę?".

Jednak zgodnie z zapewnieniami władz mają zostać wprowadzone inne mechanizmy, które zrekompensują powrót do wyższych obciążeń fiskalnych. Czy tak będzie? Zobaczymy.

Będzie drożej

Fatalne wieści z Węgier pokazują, że ręczne sterowanie rynkiem zawsze, wcześniej czy później, kończy się katastrofą, co wielokrotnie obserwowaliśmy na kartach historii.

W Polsce także stoimy przed powrotem do cen rynkowych, ponieważ sztucznie utrzymywane obniżki podatków są niezgodne z wymaganiami unijnymi. Pytanie tylko z jakimi podwyżkami będziemy musieli się od 1 stycznia 2023 r. zmierzyć.

Niezależnie od tego relacja cenowa LPG w stosunku do benzyny będzie na bardzo dobrym poziomie. Zawsze różnica w cenie pomiędzy benzyną a LPG rośnie wraz ze wzrostem ceny benzyny, co gwarantuje pełną opłacalność instalacji gazowej w każdym samochodzie i bardzo szybki zwrot wydatku na jej zamontowanie. Można to samodzielnie przeliczyć w Kalkulatorze gazeo.pl.