Regulamin 67 EKG ONZ (E67R00), który jest podstawowym dokumentem regulującym zagadnienia związane z gazowymi systemami zasilania (na nim jest wzorowany załącznik 9 do Rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia), został znowelizowany w 1999 r. (w Polsce zmiany zaczęły obowiązywać 31.03 2002 r.). Od tej daty w nowo montowanych instalacjach gazowych należy stosować elementy homologowane zgodnie z regulaminem 67.01 EKG ONZ (E67R01 gdzie R01 oznacza tzw. poprawkę 01 do regulaminu 67, która wprowadza zmiany w wymaganiach technicznych). Zespoły homologowane zgodnie ze starymi przepisami są przeznaczone wyłącznie na rynek wtórny jako części zamienne do używanych samochodów. Jest to bardzo istotna zmiana, szczególnie w odniesieniu do wielozaworów.
W ich przypadku, zmiany zgodne z poprawką 01 do regulaminu 67 są bardzo istotne. Przed 2002 r. stosowano dwa rodzaje zbiorników (klasa A i B). Różniły się one wytrzymałością. Zbiorniki klasy A były obliczane na ciśnienie 3 MPa, klasa B na 4,5 MPa. Z tego powodu stosowano również dwa rodzaje wielozaworów - klasy A (z zaworem bezpieczeństwa) i klasy B (bez zaworu bezpieczeństwa). Niedopuszczalny był montaż wielozaworu klasy B (bez zaworu bezpieczeństwa) w zbiorniku klasy A (o mniejszej grubości ścianki i mniejszej wytrzymałości). Problem ten jest aktualny jeszcze dziś, ponieważ zbiorniki starszego typu cały czas są używane, a na rynku części zamiennych są dostępne wielozawory do nich.
gazeo.plZgodnie z poprawką 01 do regulaminu 67 zmieniły się wielozawory. Widoczny wielozawór do zbiorników toroidalnych jest wyposażony w charakterystyczną rurkę pobierającą fazę gazową do zaworów bezpieczeństwa i ogniowego, których wprowadzenie także jest skutkiem poprawki 01. Cewka elektromagnetyczna steruje pracą samoczynnego zaworu roboczego, w wyposażeniu znajduje się także zawór roboczy sterowany ręcznie wykorzystywany w pracach serwisowychChcąc zatem wymienić wielozawór, należy zastosować zespół odpowiedniej klasy: A do zbiornika klasy A i B do zbiornika klasy B). Są to bardzo istotne z punktu widzenia bezpieczeństwa eksploatacji instalacji zasady, dlatego wymianę jakichkolwiek elementów systemu gazowego, szczególnie zaś osprzętu zbiornika, należy zlecać specjalistycznym warsztatom, gwarantującym poprawne ich dobranie oraz odpowiednie zamontowanie.
Obecnie zbiorniki są produkowane w jednej klasie, odpowiadającej poprzedniej klasie A, stąd wielozawory homologowane zgodnie z E67R01 są wyposażone w zawory bezpieczeństwa, zawory ogniowe oraz elektromagnetyczny zawór roboczy. Zawór bezpieczeństwa i zawór ogniowy w momencie działania pobierają fazę lotną co także jest zmianą będącą wynikiem poprawek 01 do regulaminu 67.
Dość enigmatycznym przepisem (z punktu widzenia użytkowników) jest regulamin 115 EKG ONZ (obowiązujący producentów instalacji, a nie warsztaty montujące). Regulamin ten został wprowadzony w 2003 r. i dotyczy pojazdów nowych oraz używanych, które były homologowane pod kątem emisji szkodliwych składników spalin zgodnie z wymaganiami min. Euro 3, czyli produkowanych od połowy 2001 r. Polska jako kraj UE jest zobowiązana do uznawania homologacji wg tego regulaminu, pomimo że nie jest on uznawany jako obowiązujące w Polsce prawo. Wymagania regulaminu 115 obejmują 3 podstawowe zakresy: bezpieczeństwa (wszystkie elementy muszą być homologowane zgodnie z E67R01 EKG ONZ), mocy silnika (musi zawierać się w granicach od 0,7 do 1,15 mocy pojazdu na paliwie bazowym) i emisji (powinna być na takim samym poziomie jak przy zasilaniu benzyną, przy kompletacji instalacji gazowej zgodnej z homologowaną w samochodzie).
W ramach regulaminu 115 EKG ONZ, każdy model samochodu jest homologowany oddzielnie lub w ramach rodziny pojazdów. Stanowi to znaczny wzrost kosztów takiego zabiegu w porównaniu z homologacją sposobu montażu, na podstawie której zgodnie z prawem są obecnie montowane instalacje w samochodach. Homologacja wg regulaminu 115 jest szczególnie ważna dla producentów instalacji, którzy eksportują je na zachodnie rynki, gdzie jest on obowiązującym prawem.
gazeo.plWzór wyciągu ze świadectwa sposobu montażu instalacji przystosowującej pojazdy do zasilania gazowegoMontaż instalacji może być wykonany jedynie przez firmę mającą świadectwo homologacji sposobu montażu instalacji przystosowującej pojazdy do zasilania gazowego lub współpracujący z nią w ramach sieci dealerskiej warsztat. Świadectwa homologacji są wydawane przez Ministerstwo Infrastruktury. Aktualny wykaz firm-właścicieli homologacji i warsztatów współpracujących można znaleźć na stronie internetowej Instytutu Transportu Samochodowego.
Warto również kilka słów poświęcić emisji szkodliwych składników spalin, która była głównym powodem zmian w konstrukcji instalacji gazowych i powstania kolejnych generacji. Pierwsze tego typu zmiany zostały wprowadzone w Polsce z dniem 1 lipca 1995 r., kiedy to zaostrzono wymagania emisyjne dla nowych samochodów. Po raz pierwszy wprowadzono limity zawartości składników toksycznych innych niż tlenek węgla. Dopuszczalną jego zawartość obniżono z poprzednio obowiązującej wartości siedmiokrotnie. Dodatkowo wprowadzono limit zawartości niespalonych węglowodorów. Dla samochodów wyposażonych w sondę lambda wprowadzono zakres, w jakim może zmieniać się współczynnik nadmiaru powietrza, co wynikało z konieczności zapewnienia prawidłowej pracy stosowanych w układach wydechowych katalizatorów. Takie same wymagania musiał spełniać również silnik zasilany LPG. Proste układy I generacji nie były w stanie tego zapewnić, co wymusiło zmiany w ich budowie. Zastosowanie elektronicznego układu regulującego przepływ gazu rozwiązało ten problem, a zmodyfikowane w ten sposób systemy określono mianem II generacji. Zapewniały one prawidłową pracę katalizatorów, a tym samym gwarantowały osiągnięcie wymaganych wartości emisji i λ. Zastosowanie w takim przypadku systemu I generacji może wiązać się z poważnymi konsekwencjami w postaci uszkodzenia katalizatora i problemów z uzyskaniem odpowiednich wyników w zakresie emisji szkodliwych składników spalin w czasie badania technicznego.
Kolejne zmiany były wymuszone przez wprowadzenie systemów EOBD, kontrolujących układ zasilania silnika pod kątem emisji szkodliwych składników spalin oraz zaostrzenie wymagań emisyjnych. To właśnie układy EOBD wymuszają wykorzystanie instalacji gazowej kolejnej, IV generacji. Możliwe jest również używanie do silników z EOBD systemów II i III generacji, po zastosowaniu odpowiedniego emulatora. Zdecydowaną większość stanowią jednak systemy IV generacji, które stają się powoli najpopularniejsze na rynku.
Po montażu instalacji właściciel jest zobowiązany do dokonania stosownego wpisu w dowodzie rejestracyjnym i karcie pojazdu (jeśli ją do danego pojazdu wydano) o przystosowaniu samochodu do zasilania gazem. Wpis taki należy uzyskać w ciągu 30 dni od daty montażu. Dokonuje się go w stosownym wydziale komunikacji, na podstawie wydanego przez uprawniony warsztat montujący wyciągu ze świadectwa homologacji, paszportu zbiornika oraz rachunku uwzględniającego elementy instalacji i robociznę.
Obok wpisu dotyczącego zmiany rodzaju zasilania dokonuje się zmiany w dacie pierwszego badania technicznego (w samochodach nowych z trzyletnim okresem do pierwszego badania technicznego). Termin tego badania wypada rok po montażu instalacji.
Po upływie 10 lat od daty produkcji kończy się termin dopuszczenia zbiornika gazu do eksploatacji. Po tym okresie możemy legalizować stary zbiornik lub wymienić go na nowy.
Legalizacja zbiornika polega na wykonaniu próby ciśnieniowej zdemontowanego zbiornika. Pomyślny wynik przedłuża dopuszczenie zbiornika o okres kolejnych 10 lat lub krótszy, jeśli zbiornik ma więcej niż 10 lat. Ograniczeniem jest tutaj okres 20 lat od daty produkcji, po którym kończy się żywotność techniczna zbiornika.
Ponadto, legalizując zbiornik możemy wykorzystać stary wielozawór. W przypadku montażu nowego zbiornika musimy wyposażyć go w nowy wielozawór z uwagi na wcześniej opisane zmiany w homologacji. Oba elementy, zarówno zbiornik jak i wielozawór, muszą być wykonane zgodnie z poprawką 01 do regulaminu 67 EKG ONZ. W związku z tą poprawką w wyposażeniu wielozaworu znalazł się także elektromagnetyczny zawór roboczy, który wymaga doprowadzenia instalacji elektrycznej do jego sterowania. Z tych powodów, wymiana zbiornika będzie z pewnością rozwiązaniem bardziej kosztownym dla użytkownika.
Zamontowanie używanej instalacji w samochodzie nie jest możliwe, co wynika z Rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie wykazu przedmiotów wyposażenia i części wymontowanych z pojazdów, których ponowne użycie zagraża bezpieczeństwu ruchu drogowego lub negatywnie wpływa na środowisko. Zgodnie z załącznikiem do tego rozporządzenia, w punkcie 14 tabeli są wymienione „Instalacje zasilania gazem silników”. Zatem nie dajmy się zwieść ofertom tanich instalacji używanych, ponieważ ich zgodne z prawem zamontowanie w innym niż pierwotnie samochodzie nie jest możliwe.
Rygorystyczne wymagania w zakresie wiedzy i wyposażenia w stosunku do firm ubiegających się o świadectwo homologacji sposobu montażu instalacji są gwarancją odpowiedniego doboru systemu gazowego do naszego samochodu oraz poprawnie wykonanego montażu, co ma to bezpośredni wpływ na bezpieczeństwo użytkowania.
Obejrzyj także:
- wykaz firm posiadających świadectwa homologacji sposobu montażu instalacji przystosowującej pojazdy do zasilania gazowego.
wczytywanie wyników...
gazeo.pl to portal o instalacjach LPG. Znajdziesz tutaj informacje o tym, jaka instalacja gazowa w samochodzie jest najlepsza oraz które instalacje LPG można zamontować do aut z silnikami Diesla. Zamieszczamy najnowsze informacje o tendencjach cen LPG na świecie i w Polsce. Publikujemy praktyczne i rzetelne informacje dla wszystkich, dla których instalacje gazowe są codziennością. Dla nas instalacje gazowe to nie tylko praca - autogaz to nasza pasja.
