Analizatory spalin – wady prawne i techniczne

Analizatory spalin są jednym z podstawowych narzędzi w warsztatach montujących instalacje gazowe. Mnogość urządzeń dostępnych na rynku wtórnym i pierwotnym umożliwia dokonanie zakupu na miarę każdej kieszeni. W zależności od oczekiwań przyszłego użytkownika, sprzedający np. firma SAS, oferują urządzenia nowe i używane o różnorodnej funkcjonalności i cenie. Co należy wiedzieć, aby zakup analizatora spalin stał się dobrą inwestycją, a nie kosztownym i bezużytecznym gadżetem na magazynowej półce?

SASBez wymaganych prawem dokumentów, analizator spalin staje się kosztowną ozdobą warsztatu

Źródło problemów
Problemy, które pojawić się mogą podczas dokonywanej obowiązkowej legalizacji ponownej analizatora spalin podzielić należy na dwa rodzaje: techniczne, wymagające jedynie naprawy urządzenia i znacznie bardziej niebezpieczne dla użytkownika: prawne. W pierwszym przypadku najczęstszą przyczyną niesprawności analizatora spalin jest zużyta sonda tlenowa, nieszczelność w układzie przetaczania spalin lub w samej sondzie i przewodzie doprowadzającym spaliny do urządzenia, zabrudzone filtry, nieprawidłowe wskazania analizatora oraz niemożność wejścia urządzenia w tryb pracy. Ze wszystkimi tego typu usterkami bez większych problemów są w stanie poradzić sobie dobre zakłady serwisujące np. firma SAS, które bardzo często dokonują stosownych napraw przed kolejnymi zgłoszeniami do legalizacji. Znacznie bardziej niebezpieczna dla kupującego może być wada prawna urządzenia. Co to znaczy?

Analizator spalin podlega kontroli metrologicznej, co oznacza konieczność przeprowadzania okresowych legalizacji, podczas których dokonywane jest sprawdzenie prawidłowości wskazań urządzenia oraz dokumentacji urządzenia przedłożonej w laboratorium dokonującym legalizacji. W przypadku wykrycia niezgodności lub niepełności przedłożonej dokumentacji laboratorium zobowiązane jest odrzucić wniosek o legalizację. Jak tego uniknąć?

Analizatory nowe
Analizatory spalin, podobnie jak każde inne urządzenie, nabyć można na rynku pierwotnym i wtórnym. W pierwszym przypadku sprawa jest stosunkowo prosta. Kwestie zakupu nowych analizatorów regulują dwa akty prawne: Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. - o systemie oceny zgodności oraz Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. - Prawo o Miarach.

Gazeo.plWszystkie analizatory spalin objęte są ochroną metrologiczną

W przypadku Ustawy o systemie oceny zgodności, dokumentem regulującym szczegółowo kwestie wprowadzania do obrotu analizatorów jest Rozp Min. Gosp. z 18 grudnia 2006 roku w sprawie zasadniczych wymagań dla przyrządów pomiarowych i jego załącznik nr 10, dotyczący analizatorów spalin. W praktyce jest to przeniesienie Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady Europy z 31 marca 2004 roku w sprawie przyrządów pomiarowych. Dokument ten zwany jest potocznie MID od Measuring Instruments Directive. Według rozporządzenia, wystawiona przez producenta Deklaracja Zgodności CE jest jedynym dokumentem potrzebnym użytkownikowi analizatora do potwierdzenia jego poprawności wprowadzenia do obrotu. Deklarację zgodności CE powołującą się na dyrektywę 22/2004/CE, wystawia producent na podstawie uzyskanych certyfikatów. Jest to najważniejszy dla kupującego dokument dołączony do urządzenia. W przypadku błędnego lub co gorsze fałszywego wystawienia, konsekwencje prawne ponosi wystawca.

Reasumując: analizatory sprzedane na podstawie dyrektywy MID, nie muszą posiadać jak wcześniej zatwierdzenia typu i legalizacji pierwotnej (dokonuje jej producent urządzenia), nie zwalnia to jednak urządzenia od dokonywanej co pół roku legalizacji ponownej, podobnie jak dzieje się to w przypadku analizatorów wprowadzonych do obrotu na podstawie przepisów Ustawy Prawo o Miarach.

Do obrotu wprowadzane mogą być nadal urządzenia na podstawie Ustawy Prawo o Miarach, której zapisy w tym zakresie wygasną w 2016 roku. Do tego czasu, krajowe regulacje prawne pozwalają także na wprowadzenie do obrotu analizatorów spalin na podstawie uzyskanego wcześniej przez producenta lub importera Zatwierdzenia Typu wydanego przez Główny Urząd Miar do dnia 29 października 2006 roku. W większości przypadków, Zatwierdzenia Typu wydawane na okres 10 lat, wygasną w 2014 roku.

Analizatory używane
Zakup używanego analizatora spalin wiąże się zawsze ze zwiększonym ryzykiem. Pod uwagę należy wziąć nie tylko sprawność urządzenia, dostępność części zamiennych i obsługę serwisową lecz przede wszystkim dołączoną do analizatora dokumentację.

GUMWzór druku świadectwa legalizacji ponownej

Praktyka wskazuje, że wszelkie braki lub nieprawidłowości w dostarczonej z urządzeniem dokumentacji zostaną wychwycone już podczas pierwszej kontroli metrologicznej zakupionego analizatora spalin. Winę za to oraz wszelkie wynikające z tego konsekwencje w świetle wymogów prawa ponosi wyłącznie właściciel urządzenia.

Najpewniejszym dokumentem jest zawsze świadectwo poprzedniej kontroli metrologicznej (uwierzytelnienie lub legalizacja). Jego prawdziwość zawsze można zweryfikować w laboratoriach uprawnionych do przeprowadzania legalizacji.

W przypadku gdy sprzedający nie dostarczy świadectwa poprzedniej legalizacji, a przedstawi ważną decyzję zatwierdzenia typu, przyrząd bez obaw można zgłosić do legalizacji pierwotnej, o ile uzupełnione zostaną braki (legalizacja pierwotna) w dokumentacji przez producenta lub sprzedawcę.

Jakie dokumenty należy przedłożyć podczas legalizacji ponownej? Dostarczając analizator spalin do uprawnionego laboratorium dokonującego legalizacji ponownej należy przedstawić: kopię poprzedniego świadectwa legalizacji lub uwierzytelnienia, zaś dla urządzeń wprowadzonych do obrotu na podstawie MID - kopię deklaracji CE.

Warto pamiętać, że podmiotami uprawnionymi do kontroli metrologicznej są w Polsce: Główny Urząd Miar, Administracja Miar podległa prezesowi GUM oraz Laboratoria Pomiarowe działające na podstawie upoważnienia prezesa GUM. Listę podmiotów uprawnionych do przeprowadzania legalizacji znajdziemy na stronach Głównego Urzędu Miar.