Skoda Citigo – mały samochód, dużo techniki

fot. gazeo.plReduktor-parownik Cometa-i został umieszczony głęboko w komorze silnikowej. Wymiana filtra fazy ciekłej "od góry" może być kłopotliwa

Reduktor – parownik

W prezentowanym pojeździe zastosowano reduktor Cometa-i, który z powodzeniem obsługuje także większe jednostki napędowe o pojemnościach skokowych, nawet do 2 l i mocach do 150 KM. Reduktor jest zintegrowany z elektrozaworem gazowym, dzięki czemu w czasie wymiany filtra fazy ciekłej nie jest wymagany demontaż wysokociśnieniowych przewodów LPG. Według producenta reduktor zachowuje stabilne parametry pracy nawet przy gwałtownych zmianach obciążenia silnika i związanych z tym zmianach zapotrzebowania na paliwo.

Wtryskiwacze

Działanie systemu polega na wykorzystaniu sygnałów pracujących wtryskiwaczy benzyny do wysterowania wtryskiwaczy gazowych. Odpowiedni algorytm dobiera moment i czas wtrysku gazu. Paliwo jest podawane do kanałów dolotowych za pośrednictwem wtryskiwaczy AEB I-plus, które są połączone z dyszami w kolektorze dolotowym za pomocą bardzo krótkich wężyków, co z punktu widzenia precyzji dawkowania gazu jest bardzo korzystne.

Kiedyś usłyszeliśmy zdanie, że dobre wtryskiwacze muszą być głośne. Jest w tym stwierdzeniu dużo logiki. Szybko otwierające się i zamykające elementy ruchome wtryskiwacza gazowego często mają stosunkowo dużą masę, co wynika z konieczności zapewnienia dużych wartości przepływów medium będącego w gazowym stanie skupienia. Elementy te uderzają dość intensywnie w powierzchnie oporowe powodując charakterystyczny hałas. Wtryskiwacze AEB I-plus także nie należą do najcichszych, lecz emitowane przez nie dźwięki są słyszalne jedynie po otwarciu pokrywy silnika.

fot. gazeo.plWtryskiwacze I-plus tuż za przednim pasem (nad kolektorem dolotowym). Dzięki takiemu zamontowaniu wężyki pomiędzy wtryskiwaczami a dyszami w kolektorze mają minimalną długość

fot. gazeo.plToroidalny zbiornik LPG we wnęce koła zapasowego. Lakierowanie w kolorze nadwozia nie jest standardem

Wtryskiwacze I-plus mają dość charakterystyczny wygląd, co wynika z ich konstrukcji, która zamiast tłoczków wykorzystuje lekkie talerzyki. Dzięki małej masie elementów ruchomych (talerzyki otwierające przepływ gazu) wtryskiwacze charakteryzują się krótkim czasem otwarcia, a zastosowanie odpowiednio ukształtowanej cewki z rdzeniami ułożonymi w szyku kołowym skutkuje tym, że talerzyk w czasie pracy ustawia się w osi cewki. Nie występuje tarcie pomiędzy elementami roboczymi, a tym samym ich zużycie jest minimalne. Dodatkowo w kołowym rdzeniu cewki wykonane są promieniowe rowki, dzięki którym ewentualne zanieczyszczenia przedostające się wraz z gazem są wyciskane z przestrzeni roboczej. W ten sposób zapewnia się wysoką odporność na zabrudzenia i minimalne zmiany charakterystyki pracy w długim okresie eksploatacji. Producent deklaruje, że przebiegi międzyobsługowe wtryskiwaczy I-plus mogą dochodzić do 90 tys. km.

Zbiornik gazu

Paliwo gazowe jest przechowywane w zbiorniku toroidalnym Hit wyprodukowanym w firmie Polmocon, która wchodzi w skład grupy Elpigaz.

Zamontowany w miejscu koła zapasowego (w zamian zastosowano zestaw do naprawy ogumienia) zbiornik ma pojemność geometryczną 37 l, mieszcząc około 30 l LPG. Przemyślana konstrukcja zbiorników Hit i zastosowanie odpowiednich materiałów skutkuje niską masą, która w przypadku zbiornika zastosowanego w Skodzie Citigo wynosi jedynie 18 kg.

Osprzęt zbiornika

W osprzęcie zbiornika zastosowano wielozawór Orion. Cechą charakterystyczną tego wielozaworu jest brak zaworu bezpieczeństwa i zaworu ogniowego. Zawór bezpieczeństwa zamontowano w oddzielnym króćcu w płaszczu zbiornika (we wnętrzu przestrzeni, w której znajduje się wielozawór). Jego wydajność przekracza 17,7 m³/min., zatem zgodnie z wymaganiami homologacyjnymi zbiornik nie musi być wyposażony w zawór ogniowy.

fot. gazeo.plOsprzęt zbiornika stanowi wielozawór Orion oraz zawór bezpieczeństwa w oddzielnym króćcu. Uwagę zwraca zastosowanie elastycznych przewodów gazowych

Przedłużeniem króćca zaworu bezpieczeństwa we wnętrzu zbiornika jest rurka ukształtowana w taki taki sposób, aby pobierać LPG w stanie gazowym (z nad lustra będącej w stanie ciekłym mieszaniny propanu i butanu). Oddzielenie zaworu bezpieczeństwa upraszcza konstrukcję wielozaworu, dodatkowo można w prosty sposób różnicować zbiorniki toroidalne pod względem pozycji montażowej (zbiorniki pionowe). Aby wyeliminować możliwość przypadkowego zamontowania wielozaworu Orion w klasycznym zbiorniku LPG (pozbawiając go w ten sposób zaworu bezpieczeństwa) jest on montowany z wykorzystaniem czterech śrub, podczas gdy standardowy wielozawór mocuje się za pomocą 6 śrub.

Będący częścią osprzętu zbiornika zawór tankowania zamontowano obok wlewu benzyny pod wspólną klapką. Umieszczony dość głęboko króciec wymagał zastosowania specjalnej złączki. Jej poprawne wkręcenie sprawiało początkowo trochę problemów, lecz należy przyjąć, że to przede wszystkim kwestia niewielkiej wprawy.

Przewody gazowe

Zaglądając do wnętrza obudowy gazoszczelnej zbiornika można zauważyć, że zastosowano elastyczne przewody paliwowe. Elpigaz od dłuższego czasu promuje ten sposób łączenia wszystkich elementów, w których znajduje się ciekły gaz. Elastyczne przewody z pewnością są łatwiejsze w montażu (łatwiej się je układa i obrabia).

Pomiary na hamowni

Jak wszystkie samochody testowe również Skodę Citigo poddalismy badaniom na hamowni. Okazało się, że wyniki pomiarów przewyższają deklarcje producenta (60 KM, 95 Nm). Na benzynie silnik miał moc 68 KM przy 5325 obr./min. oraz moment 99 Nm przy 3830 obr./min. Po przełączeniu na zasilanie gazem moc osiągnęła wartość 67 KM przy 5345 obr./min., a moment 97 Nm przy 3865 obr./min. Jak widać spadek parametrów jest symboliczny, w normalnej eksploatacji niezuważalny.

fot. gazeo.plSkoda Citigo

Koszty

System zasilania gazowego dawkował średnio około 5,5 l LPG/100 km, co przy średniej cenie LPG około 2,85 zł za litr, daje koszt poniżej 16 zł na każde 100 km. Na benzynie koszt przejechania 100 km wynosi nieco ponad 26 zł. Zatem na każdych 100 km oszczędzić można 10 zł, co przy średnim rocznym przebiegu około 15 tys daje kwotę 1500 zł. Nie jest to powalająca suma, ale w tak małym samochodzie, który już z założenia charakteryzuje się niskim zużyciem paliwa i niskimi kosztami eksploatacji należy uznać ten wynik za bardzo dobry.

Rozgrzany silnik zawsze uruchamiał się na gazie, co w warunkach ruchu miejskiego i częstym wyłączaniem silnika ogranicza maksymalnie zużycie drogiej benzyny, co sprzyja dalszemu obniżeniu kosztów w tego typu warunkach eksploatacji.

Podsumowanie

Dotychczas samochód tej wielkości był uważany za „babski”. W dzisiejszych, trudnych czasach, kiedy koszty utrzymania rosną w dużym tempie ograniczenie do minimum kosztów eksploatacji samochodu jest bardzo istotne i pojazdy tego typu stają się już bardziej „męskie”. W Skodzie Citigo koszty eksploatacji dodatkowo obniża gazowy układ zasilania. Dodatkową korzyścią są niewielkie wymiary i związana z tym znakomita zwrotność samochodu, cecha jakże ważna z punktu widzenia użytkowania w mieście.