II Forum CNG - przykład godny naśladowania

IvecoIveco Daily firmy Jagr

Kolejna edycja tego ciekawego przedsięwzięcia jest przykładem, że nie tylko PGNiG musi zajmować się promocją gazu ziemnego jako paliwa silnikowego.

Działanie Europolu ma oczywiście głębszy sens biznesowy, za którym stoją plany rozwoju sprzedaży pojazdów CNG. Bez komercyjnego podejścia do tematu, rozwój branży gazu ziemnego (tak jak innych dziedzin) jest właściwie niemożliwy. Najważniejsze jest budowanie nowych stacji sprężania, za co odpowiedzialny jest PGNiG. Mimo swojej pozycji, nie będzie on z pewnością budował nowych stacji dla zwolenników napędu CNG, użytkujących samochody osobowe. Odbiorcami, z którymi PGNiG może negocjować budowę takiego obiektu, są duże floty pojazdów, gwarantujące systematyczny odbiór gazu na określonym poziomie (komunikacja miejska, służby komunalne, pojazdy dystrybucji miejskiej). Rozwój takich flot doprowadza w konsekwencji do zwiększenia liczby pojazdów użytkowników indywidualnych.

Położenie Europolu sprzyja rozwojowi sprzedaży pojazdów zasilanych CNG. Na terenie działania obu oddziałów (w Gdańsku i Olsztynie) znajduje się kilka stacji tankowania gazem ziemnym (Słupsk, Gdynia, Elbląg, Olsztyn), co znacznie ułatwia kontakty handlowe z potencjalnymi użytkownikami. Gorzej sytuacja wygląda w biurze handlowym w Białymstoku, z uwagi na brak tego typu obiektów na wschodzie Polski. Współpraca z Iveco gwarantuje szeroką paletę pojazdów zasilanych gazem ziemnym począwszy od Daily poprzez Eurocargo, skończywszy na ciężkim Stralisie. Dzięki temu firma odnotowuje już pierwsze sukcesy w zakresie pojazdów gazowych - dostarczono do tej pory kilkanaście Daily zasilanych CNG, m. in. dla firmy Jagr - producenta z branży spożywczej.

Forum było okazją do zaprezentowania kilku ciekawych referatów, które miały za zadanie przekonać potencjalnych użytkowników o ekonomicznym aspekcie stosowania napędu z wykorzystaniem gazu ziemnego.

Wystąpienie przedstawiciela Pomorskiego Oddziału Obrotu Gazem PGNiG miało charakter wprowadzający do problematyki gazowego zasilania pojazdów. Jego celem było zapoznanie uczestników z właściwościami gazu ziemnego jako paliwa silnikowego oraz jego wykorzystaniem i możliwymi do uzyskania korzyściami ekonomicznymi i ekologicznymi.

Gaz ziemny służący do napędu pojazdów jest używany w postaci sprężonej do 20 MPa. Dzięki temu uzyskuje się ponad 200-krotne zwiększenie gęstości zmagazynowanej energii. Jest to bardzo istotne w zastosowaniach transportowych, aby zapewnić odpowiednio duży zasięg pojazdów zasilanych CNG.

Własności gazu ziemnego oraz stosowane w zbiornikach do jego przechowywania zabezpieczenia zapewniają pełne bezpieczeństwo użytkowania tego paliwa w transporcie. Ma on wysoką temperaturę zapłonu (650° C), a w przypadku rozszczelnienia instalacji unosi się do atmosfery (jest lżejszy od powietrza), nie tworząc mieszaniny wybuchowej. Dodatkowo w przypadku rozszczelnienia części wysokociśnieniowej, gwałtownie rozprężający się gaz obniża swoją temperaturę, nie pozwalając na osiągnięcie temperatury zapłonu. Wysokie ciśnienia, pod jakimi jest przechowywany gaz ziemny, wymaga stosowania ciężkich, grubościennych, stalowych butli, które stanowią najbardziej wytrzymały element pojazdu. Ich mechaniczne uszkodzenie w czasie zdarzenia drogowego jest praktycznie niemożliwe.

Jednym z najistotniejszych na naszym rynku, w warunkach rozwijającej się gospodarki, jest aspekt ekonomiczny stosowania gazu ziemnego do zasilania silników trakcyjnych. Przy obowiązującej cenie CNG (2,1 zł/m³) jest to obecnie (obok LPG) najtańszy nośnik energii dla zastosowań transportowych.

Bardzo ważne, lecz często pomijane są również koszty zewnętrzne transportu. A tutaj, oprócz szkód w postaci wypadków drogowych powodowanych przez samochody i wydatków z tym związanych, należy wziąć pod uwagę również koszty związane z emisją spalin powodowaną przez pojazdy, która jak wiadomo nie wpływa pozytywnie na stan naszego zdrowia. Dokładne policzenie kosztów związanych z usuwaniem skutków zdrowotnych, których powodem są samochody, jest praktycznie niemożliwe, natomiast to, że ich wpływ na naszą kondycję jest coraz większy, chyba nikogo nie dziwi. Stosując na szerszą skalę gaz ziemny jako paliwo silnikowe, nawet tylko w pojazdach służb miejskich - autobusach, pojazdach komunalnych itp. - w znaczny sposób można ograniczyć emisję szkodliwych składników spalin, choćby z uwagi na wielkość i zużycie paliwa tych pojazdów. Przypomnijmy: spalanie w silniku gazu ziemnego przyczynia się do zmniejszenia emisji dwutlenku węgla i tlenków azotu o około 20-30%, tlenków węgla i niespalonych węglowodorów o około 40-60% oraz cząstek stałych o prawie 90%. Powoduje to praktycznie wyeliminowanie ze spalin cząstek stałych, które są czynnikiem wybitnie rakotwórczym. Dodatkowo zmniejszeniu ulega poziom emitowanego hałasu zewnętrznego. Dlatego bardzo ważne jest podejście władz w zakresie promocji czy wręcz wymuszania stosowania przez duże pojazdy operujące w centrach miast zasilania CNG. Powinno to wynikać z polityki transportowej UE, która zakłada do 2020 r. wzrost udziału paliw alternatywnych w rynku paliw silnikowych do około 20%, z czego 10% jest przewidziane dla CNG. Jest to jeden z najczęściej wymienianych czynników pozwalających na szerszy rozwój rynku pojazdów CNG, szczególnie w Polsce, która w tym zakresie nie stosuje praktycznie żadnych preferencji. Duże floty pojazdów miejskich zawsze przyczyniały się do popularyzacji gazu ziemnego w pojazdach użytkowników indywidualnych (odwrotnie z przyczyn ekonomicznych z pewnością się nie da).

IvecoSilnik F1C samochodu EcoDaily zasilany metanem

Kolejne prezentacje dotyczyły pojazdów Iveco z nastawieniem na dostawcze Daily z napędem CNG, które Europol dostarczył już kilku klientom. Pierwsza generacja Daily powstała w 1978 r. Na przestrzeni ponad 30 lat powstały 4 generacje tego popularnego i wytrzymałego, dzięki konstrukcji ramowej, pojazdu. W 2009 r. 4. generacja doczekała się liftingu zewnętrznego, a do oferty trafiły również nowe silniki. Samochody gazowe były dostępne już w poprzednich generacjach, jednak w nowej gamie EcoDaily wariant Natural Power otrzymał nową jednostkę napędową. Zastosowano silnik o pojemności 3 dm³, który powstał na bazie wprowadzonej w 2005 r. jednostki napędowej o ZS. Turbodoładowany, czterocylindrowy, 16-zaworowy silnik, przystosowany do zasilania mieszanką stechiometryczną, przy stopniu sprężania 12,5 osiąga moc 100 kW (136 KM) w zakresie 2730-3500 obr./min. oraz maksymalny moment obrotowy 350 Nm w zakresie 1500-2730 obr./min.

IvecoEmisja silnika gazowego stosowanego w samochodzie EcoDaily

W odróżnieniu od poprzednio oferowanego modelu 3. generacji, który był napędzany jednopaliwowym silnikiem 2,8 dm³, obecnie oferowany pojazd ma dodatkowy zbiornik benzyny (14 dm³). Na wielu rynkach o słabo rozwiniętej sieci stacji sprężania stanowi to dużą zaletę, zapewniając możliwość pokonania na benzynie dystansu około 100 km. Paliwo to jest traktowane jako awaryjne, stąd silnik jest homologowany jedynie na metanie, a moc na benzynie jest ograniczona do 82 KM. Po wyczerpaniu zapasu gazu w zbiornikach następuje automatyczne przejście na zasilanie benzyną. Również rozruch w niskiej temperaturze (poniżej -15° C) oraz po zatankowaniu gazu następuje z wykorzystaniem benzyny.

Kolejna prezentacja miała na celu przedstawienie oszczędności, jakie można uzyskać użytkując Daily zasilane gazem ziemnym na przykładzie użytkownika - firmy Jagr. Korzyści te wynikają bezpośrednio z ceny zakupu paliwa, którego cena wynosi obecnie 2,1 zł/m³(akcyza zawieszona do 2013 r.) oraz możliwości wykorzystania ekologicznych funduszy UE do obniżenia kosztów zakupu i finansowania pojazdów. Niższe są również opłaty za korzystanie ze środowiska.

Trailer MagazineIveco Daily eksploatowane w firmie Jagr są pojazdami jednopaliwowymi, zasilanymi wyłącznie gazem ziemnym

Firma Jagr używa 5 pojazdów Daily CNG o DMC 5 t z zabudową izotermiczną, wyposażoną w agregat chłodniczy Thermoking. Użytkowa ładowność tak skonfigurowanego pojazdu wynosi 2,5 t. Zamontowane w przestrzeni podwozia zbiorniki gazu pozwalają na zmagazynowanie około 50 m³ sprężonego do 20 MPa gazu ziemnego. Samochody poruszają się w warunkach dystrybucji miejskiej, wykonując dzienne przebiegi w granicach 260 km (rocznie ponad 65000 km). Średnie zużycie gazu w tych warunkach nie przekracza 17 m³/100 km. Do porównania wytypowano podobny pojazd napędzany trzylitrowym silnikiem Diesla, który także znajduje się we flocie firmy Jagr. Okazuje się, że oszczędności w samych kosztach paliwa wynoszą nawet do 40%!

Symulację wykonano dla różnych rocznych przebiegów samochodów. Okazuje się, że przy obecnej cenie EcoDaily Natural Power, wyższej od napędzanej silnikiem o ZS o około 9000 zł (netto), różnice w kosztach eksploatacji (biorąc pod uwagę ceny paliw: ON 3,9 zł/dm³ i CNG 2,1 zł/m³ i zużycie paliwa, odpowiednio 15,3 dm³/100 km i 17 m³/100 km) wynoszą ponad 15 tys. zł rocznie na jeden pojazd, przy zakładanym przebiegu 65520 km, wykonywanym w firmie Jagr (21 dni roboczych w miesiącu). Przy 5 samochodach oszczędność wzrasta proporcjonalnie i wynosi 78525 zł rocznie. Zwiększając intensywność wykorzystania samochodu (roczny przebieg 108000 km, czyli 360 km dziennie, 25 dni roboczych w miesiącu), okazuje się, że możemy zaoszczędzić blisko 26 tys. zł na jednym pojeździe. Przy 5 samochodach kwota ta wynosi blisko 130 tys. zł, co stanowi mniej więcej równowartość podwozia Daily w cenie katalogowej.