POGP: gazowej apokalipsy nie będzie

Polska Organizacja Gazu Płynnego (POGP)

Tematykę embarga na rosyjskie LPG poruszyliśmy w rozmowie z przedstawicielami branżowej organizacji jaką jest Polska Organizacja Gazu Płynnego (POGP) skupiająca w swych szeregach firmy związane z branżą gazu płynnego, wśród których są także producenci gazowych układów zasilania. Jedną z takich firm, członków POGP, jest firma AC SA, producent samochodowych instalacji gazowych marki STAG.

Katarzyna Rutkowska, która jest Wiceprezeską Zarządu AC SA oraz członkinią Prezydium i Przewodniczącą Komisji ds. Autogazu Polskiej Organizacji Gazu Płynnego (POGP) oraz Bartosz Kwiatkowski, Dyrektor Generalny POGP odpowiedzieli na pytania dotyczące embarga na rosyjskie LPG, co z pewnością rozwieje wątpliwości wielu kierowców aut napędzanych autogazem.

gazeo.pl.: W lipcu 2024 r. nasiliły się spekulacje, czy po okresie przejściowym w zakresie embarga wystarczy w Polsce autogazu. Brak informacji rodzi plotki, więc czego się powinniśmy spodziewać?

Bartosz Kwiatkowski, POGP.: Plotkom się nie dziwimy, ale chcemy uspokoić – jeśli współpraca dostawców LPG z administracją państwową będzie układać się prawidłowo, nie grożą nam anegdotyczne już "awarie dystrybutorów".

Zmiana źródeł zaopatrzenia rynku polskiego w LPG z kierunku rosyjskiego na dostawy nierosyjskie to dla polskich firm duże wyzwanie – w końcu w 2023 r. 46% importu pochodziło z Rosji. Nie ma jednego magicznego rozwiązania, które pozwoli zastąpić na rynku milion ton gazu rocznie.

Co w tej sytuacji jest jednak pozytywne? To że firmy miały rok okresu przejściowego przewidzianego w rozporządzeniu sankcyjnym na znalezienie rozwiązań – a biorąc pod uwagę deklaracje polskiego premiera z kwietnia 2022 r. o nieuniknionych sankcjach, w praktyce szukanie tych rozwiązań trwa już 2 lata.

Nie będzie powtórki z chaosu, jaki zaistniał po wdrożeniu w 2022 r. embarga na węgiel bez okresu przejściowego.

Katarzyna Rutkowska, POGP.: Gazu płynnego dziś na świecie jest bardzo dużo – największy eksporter, USA, gromadzi obecnie rekordowe zapasy. Ze względu na słabą koniunkturę na rynku polipropylenu, największy importer, Chiny, kupują mniej LPG, niż oczekiwali producenci.

Rosja, pozbawiona dostępu do rynku Unii Europejskiej, będzie próbowała sprzedawać gaz po atrakcyjnej cenie na rynkach pozaeuropejskich – częściowo "wypychając" stamtąd droższe paliwo nieobjęte sankcjami. Dla nas największym wyzwaniem jest dowieźć gaz do Polski.

gazeo.pl.: Jak w praktyce będzie wyglądało zastąpienie rosyjskich dostaw?

Bartosz Kwiatkowski, POGP.: Różnymi drogami. Więcej gazu kupimy z Niemiec i Niderlandów, więcej przyjedzie też koleją z Kazachstanu. Nasze trzy terminale morskie przy pełnym wykorzystaniu mogą pewnie sprowadzić dodatkowe 200-300 tys. ton rocznie z Wielkiej Brytanii, Szwecji czy Norwegii. Jeden z największych dystrybutorów autogazu na rynku wydzierżawił na swoje potrzeby terminal morski w Wilhelmshaven. Pewne ilości gazu mogą trafić do nas przez południową granicę z terminali na Bałkanach. Także nasz narodowy czempion ORLEN deklaruje możliwość niewielkiego wzrostu produkcji rafineryjnej w razie takiej potrzeby.

Co więcej, embargo nie obejmuje także butanów o czystości >95%, które mogą być wykorzystywane dla celów napędowych – stanowią one około 10% dostaw z Rosji i będą mogły być dalej realizowane. Dodatkowo, dystrybutorzy gazu zachęcają klientów do zakupu gazu grzewczego, aby zaopatrywali się w LPG już teraz – kiedy paliwa jest pod dostatkiem, co zmniejszy popyt w szczycie zimowym. Tego typu działania są dziś powszechne i zalecane przez Komisję Europejską np. na rynku gazu ziemnego.

Katarzyna Rutkowska, POGP.: Na koniec warto zauważyć, że od pełnoskalowej inwazji na Ukrainę polski reeksport gazu LPG bije rekordy – w 2023 r. wywieziono z Polski ponad 600 tys. ton LPG, co odpowiada ponad połowie całości importu rosyjskiego. Jeśli cena gazu płynnego przekroczy poziom, jaki będą skłonni zapłacić odbiorcy ukraińscy, paliwo zostanie w Polsce.

gazeo.pl: Czyli efektem będzie wzrost cen autogazu?

Bartosz Kwiatkowski, POGP.: Warto podkreślić, że w relacji do cen benzyny autogaz jest obecnie rekordowo tani. Wielu dystrybutorów tuż przed ogłoszeniem embarga podpisało na okres przejściowy umowy na dostawy LPG z Rosji i w pierwszej połowie 2024 r. polski rynek był "zalany" tanim gazem. W roku 2023 średnia relacja ceny autogazu do benzyny wynosiła 46%, rok wcześniej – 48%, a w 2021 r. – 49%. Teraz wynosi niecałe 42% – ostatni raz taka sytuacja miała miejsce w 2016 r.

Wejście w życie embarga na gaz rosyjski może przyczynić się do podniesienia cen. LPG z Rosji w 2023 r. był w hurcie średnio o 18% tańszy, niż nierosyjski. Najpóźniej w grudniu 2024 r. ten najtańszy gaz zniknie.

W pierwszych tygodniach sankcji możemy zaobserwować krótkotrwały skok cen, ale sytuacja powinna się potem unormować – gdy już dojadą transporty z nowych kierunków.

Katarzyna Rutkowska, POGP.: Autogaz zapewne zdrożeje, ale nadal będzie o połowę tańszy od benzyny. Wystarczy spojrzeć na cokwartalną publikację Ministerstwa Klimatu i Środowiska porównującą koszty przejechania 100 km z wykorzystaniem różnych paliw transportowych. Nie ma i w najbliższej perspektywie nie będzie na rynku bardziej ekonomicznego paliwa.

gazeo.pl.: Czy instalatorzy powinni obawiać się o swoją przyszłość?

Katarzyna Rutkowska, POGP.: Naprawdę nie widzimy powodu. Produkt broni się sam – tak ceną, jak i cechami użytkowymi.

W maju 2024 r. Włosi, drugi obok Polski najważniejszy rynek autogazowy w Europie, wprowadzili dotacje na montaż instalacji autogazowych, o czym zresztą Państwo pisaliście. Nad Sekwaną autogaz przeżywa prawdziwy boom, co związane jest tak z atrakcyjnością cenową paliwa dla borykającego się z kosztami życia społeczeństwa francuskiego, jak i z dopuszczeniem zasilanych LPG samochodów do stref czystego transportu.

Autogaz pozostanie najbardziej przystępnym paliwem drogowym. Unia Europejska uznaje LPG za paliwo alternatywne – wciąż najbardziej rozpowszechnione w Europie. Po czerwcowych wyborach do Parlamentu Europejskiego z optymizmem patrzę na perspektywę przeglądu w 2026 r. niesławnego rozporządzenia zakazującego sprzedaży samochodów spalinowych od 2035 r.

Zbyt rzadko mówimy o walorach ekologicznych autogazu – w szczególności o eliminacji emisji pyłów, co ma ogromne znaczenie w walce ze smogiem. Według wyników badań Ekobarometr VI zrealizowanych w maju 2024 r., 20% Polaków, w tym ¼ respondentów w wieku 24-44 lata, ma doświadczenia z jazdy na LPG. Polacy lubią autogaz, 41% jego użytkowników chwali sobie przede wszystkim oszczędności w kosztach eksploatacji.

Co dla mnie osobiście najważniejsze, 49% respondentów zgadza się, że upowszechnienie autogazu przyczynia się do poprawy jakości powietrza (przeciwnego zdania jest tylko 8% badanych).

Czy przy tak pozytywnym postrzeganiu LPG wzrost ceny na dystrybutorze do poziomu sprzed 2 lat zagrozi rozwojowi rynku? Wątpliwe.

gazeo.pl.: A czy jest jakiś czynnik związany z embargiem na rosyjskie LPG, którego się Państwo obawiacie?

Bartosz Kwiatkowski, POGP.: Ryzyk upatrujemy przede wszystkim w niestabilności otoczenia. Sprawne przejście na nowe nierosyjskie źródła dostaw od grudnia 2024 r. wymaga roboczej współpracy z administracją publiczną.

Liczymy, że w Ministerstwie Przemysłu, które od 1 lipca 2024 r. przejęło odpowiedzialność za rynek paliw jak najszybciej zostanie powołany wiceminister, który pomoże skoordynować ten proces po stronie rządowej, jak dotąd robiło to Ministerstwo Klimatu i Środowiska. Mieliśmy też sygnały, że polskie służby celne nie mają jeszcze procedur weryfikacji transportów LPG z kierunku wschodniego pod kątem spełniania kryteriów rozporządzenia sankcyjnego.

Zmiana kierunków dostaw jest poważnym wyzwaniem, dlatego konieczne jest mądre zarządzanie tym procesem. Potrzebna jest aktywna rola państwa, dialog i ścisłe współdziałanie sektora publicznego i prywatnego, aby przeprowadzić płynnie rynek przez okres tymczasowej niestabilności, związanej z wchodzeniem w życie europejskich sankcji.

gazeo.pl.: Dziękuję za rozmowę.