Zima nie zaskoczy przygotowanych kierowców

Należy pamiętać, iż podstawowym warunkiem poprawnego działania instalacji gazowej w naszym samochodzie jest sprawność poszczególnych układów samego silnika.

Zatem, aby zachować sprawność silnika zasilanego LPG w szczególnej porze, jaką jest zima, należy po prostu wykonać przegląd samochodu i jego instalacji gazowej. Szczególnej uwagi wymagają:

fot. gazeo.plŚwiece zapłonowe (nowa, zużyta, skrajne zużycie - brak elektrody środkowej)

W silniku:

1. Układ zapłonowy

W okresie jesienno-zimowym, kiedy mamy do czynienia z dużą ilością wilgoci i niskimi temperaturami, wszelkie niedomagania układu zapłonowego, jakiekolwiek uszkodzenia izolacji (np. będące efektem zużycia) powodują przebicia wysokiego napięcia do masy. W czasie eksploatacji silnika na gazie nawet niewielkie uszkodzenia izolacji układu wysokiego napięcia czy drobne niedomagania jego elementów (czujniki, cewki, świece zapłonowe, przewody wysokiego napięcia, kopułki, palce rozdzielacza) są odczuwalne znacznie wcześniej niż na benzynie. Jest to związane z wyższymi wymaganiami paliwa gazowego w stosunku do sprawności układu zapłonowego - mieszanka gazowo-powietrzna zapala się znacznie trudniej niż mieszanka benzynowo-powietrzna. Obrazowo można przedstawić to w następujący sposób: silnik działa na benzynie bez większych problemów, jeśli sprawność układu zapłonowego spada nawet do 50%. Podczas eksploatacji samochodu na gazie, pierwsze objawy niedomagań układu zapłonowego będą odczuwalne, gdy sprawność spadnie poniżej 80%. Z tego powodu często użytkownik, w którego samochodzie pojawiło się np. poszarpywanie przy ruszaniu jest przekonany, że to wina instalacji gazowej, ponieważ na benzynie wszystko jest w porządku.

W zależności od generacji zamontowanej w samochodzie instalacji gazowej, niedomagania układu zapłonowego mogą mieć różne objawy i konsekwencje. Przy wszystkich systemach pierwszym objawem niedomagań układu zapłonowego jest poszarpywanie podczas jazdy i ruszania na gazie. Objawy z czasem nasilają się, powodując coraz bardziej odczuwalne szarpanie czy przerywanie pracy silnika i zaczynają się pojawiać także na benzynie, powodując nawet problemy z uruchamianiem silnika.

fot. gazeo.plCewka zapłonowa i przewody wysokiego napięcia

Niesprawności układu zapłonowego są najbardziej odczuwalne i mogą powodować najpoważniejsze konsekwencje w samochodach z wielopunktowym wtryskiem benzyny wyposażonych w instalacje mieszalnikowe - układy I i II generacji (więcej o generacjach samochodowych systemów gazowych w artykule Generacje instalacji LPG). Ze względu na długie kolektory ssące i wprowadzenie gazu przed przepustnicą powietrza, niedomagania układu zapłonowego powodują występowanie zjawiska tzw. cofającego się płomienia (strzału). Jego występowanie może powodować uszkodzenie elementów układu dolotowego, w tym drogich elementów pomiarowych - przepływomierzy powietrza i czujników, a także obudów filtra powietrza, kolektorów ssących wykonanych z tworzyw sztucznych.

Warto więc przed okresem jesienno-zimowym dokonać sprawdzenia układu zapłonowego i wymiany odpowiednich części. Należy pamiętać, że układ zapłonowy to nie tylko świece i przewody, ale także cewki, czujnik położenia wału korbowego czy w niektórych układach także kopułka i palec rozdzielacza. Wszystkie te elementy tworzą całość i muszą być sprawne, by cały układ działał prawidłowo. Pamiętajmy także, że ważny jest prawidłowy dobór elementów i ich umiejętny montaż (dotyczy to głównie świec i przewodów zapłonowych, które można niewłaściwie dobrać i uszkodzić przy montażu).

fot. gazeo.plPoziom cieczy chłodzącej w zbiorniku wyrównawczym jest bardzo istotny dla prawidłowej pracy instalacji gazowej

2. Układ chłodzenia

Poziom cieczy chłodzącej

Występujący praktycznie we wszystkich najczęściej używanych generacjach instalacji gazowych (z wyłączeniem V generacji i kolejnych), reduktor-parownik LPG jest zawsze ogrzewany przez ciecz chłodzącą silnik. Zapewnia to efektywne odparowanie gazu, zatem sprawność układu chłodzenia silnika jest niezbędna dla prawidłowej pracy reduktora-parownika, a więc i całego systemu zasilania gazem. Zbyt niski poziom cieczy w układzie chłodzenia powoduje, że reduktor jest niedostatecznie ogrzewany. W konsekwencji doprowadza to do niedokładnego odparowania paliwa i nieprawidłowości w działaniu silnika. W systemach sekwencyjnego wtrysku gazu mogą następować powrotne przełączenia na benzynę z uwagi na wychładzanie reduktora. Przypomnijmy, że jednym z warunków przełączenia na zasilanie gazem jest w tych układach osiągnięcie wymaganej temperatury cieczy chłodzącej. Należy więc sprawdzić i ewentualnie uzupełnić poziom cieczy w układzie chłodzenia, co zapobiegnie występowaniu ww. usterek.

Sprawność termostatu

Prawidłowa praca układu chłodzenia wymaga również sprawnego termostatu. Jeśli jest on otwarty (a tak najczęściej zachowuje się uszkodzony termostat), silnik jest cały czas niedogrzany. Nie wpływa to na pracę na benzynie, silnik może jednak wykazywać większe zużycie paliwa, a tym samym większą emisję szkodliwych składników spalin. Niesprawny termostat może być przyczyną późnego przełączania się silnika na gaz (konieczności pokonywania długich odcinków na benzynie). Następnie, podczas pracy silnika na gazie z niesprawnym termostatem, na skutek intensywnego odbierania ciepła przez rozprężający się gaz, może dochodzić do niedokładnego odparowania paliwa (z zawartością fazy ciekłej), co w efekcie może prowadzić do zakłóceń w pracy silnika (problemy z równomierną pracą, z mocą, ze zużyciem gazu). W skrajnych przypadkach może dojść do oszronienia reduktora, mieszalnika czy listwy wtryskiwaczy w układach sekwencyjnych. Może to być przyczyną uszkodzenia tych elementów, a na pewno ich unieruchomienia. Takie zmiany temperatury są również przyczyną przełączania silnika na zasilanie benzyną w fazie rozgrzewania silnika. Warto sprawdzić zatem działanie termostatu upewniając się, czy silnik prawidłowo się nagrzewa.

fot. gazeo.plFiltr powietrza

3. Układ dolotowy

Filtr powietrza i szczelność układu dolotowego

Sprawność układu dolotowego jest istotna zawsze, nie tylko zimą, lecz z doświadczenia wynika, że właśnie przed zimą, po okresie letnim i wyjazdach wakacyjnych, filtry powietrza są najbardziej zabrudzone. Zatem warto przed zimą skontrolować stan filtra oraz przy okazji szczelność jego obudowy i rur dolotowych. Zużyty (brudny) filtr powietrza czy nieszczelności w układzie dolotowym, szczególnie podczas jazdy na gazie, mogą być przyczyną zwiększonego zużycia paliwa i obniżonej mocy silnika. Regularna wymiana filtra powietrza jest podstawą niskiego zużycia gazu oraz prawidłowej pracy na paliwie gazowym.

Układ odpowietrzenia skrzyni korbowej (zwany potocznie odmą)

Jest to element silnika, na który właściwie nikt nie zwraca uwagi, natomiast jego działanie jest bardzo istotne dla prawidłowej pracy jednostki napędowej. Układ ten jest właściwie bezobsługowy, przynajmniej dopóki nie ulegnie uszkodzeniu. Z reguły szczelność tracą węże łączące skrzynię korbową z układem dolotowym. W silnikach o dużym przebiegu i długim układzie odpowietrzenia skrzyni korbowej może czasami dochodzić do zapchania się (z uwagi na stan silnika) lub zamarznięcia odmy (z uwagi na to, iż w spalinach silnika zasilanego LPG znajduje się więcej pary wodnej). Sytuacja taka wywołuje nadciśnienie w skrzyni korbowej, co doprowadza do powstania nieszczelności i wycieków oleju. Zaburzać to może również poprawną pracę silnika na gazie. Warto zatem przed zimą sprawdzić stan odmy.

fot. gazeo.plFiltry fazy ciekłej (nowy i zużyty)

W instalacji gazowej:

1. Filtry gazu

Instalacje mieszalnikowe (I i II generacja)

Wymiana wkładu filtra fazy ciekłej. Jego zabrudzenie może objawiać się ograniczoną mocą i problemami z utrzymaniem obrotów biegu jałowego.

Instalacje wtryskowe (III i IV generacja)

fot. gazeo.plFiltry fazy gazowej (nowy i zużyty)

Wymiana wkładu filtra fazy ciekłej oraz dodatkowego filtra fazy gazowej, który zabezpiecza precyzyjne elementy, jakimi są wtryskiwacze. Wymiana tego drugiego filtra w okresie przedzimowym jest niezwykle istotna, bo powoduje on oczyszczanie gazu również z zanieczyszczeń oleistych, które spowalniają działanie wtryskiwaczy lub wręcz uniemożliwiają ich pracę. Zaniedbanie wymiany tego filtra może powodować konieczność naprawy lub wręcz wymiany listwy wtryskiwaczy.

2. Regulacja systemu LPG

Podstawą poprawnej pracy instalacji gazowej jest jej odpowiednia regulacja (regulacja reduktora, regulacja ilości gazu lub ustawienie poprawnych parametrów systemu). Przed zimą następuje zmiana składu gazu na stacjach paliw, a instalacja gazowa zaczyna pracować w znacznie niższych temperaturach zewnętrznych, co powoduje konieczność regulacji systemu. Odpowiednia regulacja ma bezpośredni wpływ na prawidłową pracę silnika na gazie, na jego osiągi, a także na wielkość zużycia paliwa. W samochodach z wielopunktowym wtryskiem benzyny, wyposażonych w systemy wtrysku gazu, poprawne skalibrowanie instalacji gazowej ma wpływ na działanie układu benzynowego. Ewentualne nieprawidłowości w regulacji instalacji mogą po pewnym czasie powodować "rozregulowanie" układu benzynowego, co może się objawiać problemami z np. uruchamianiem silnika na benzynie czy zaświeceniem kontrolki "check engine" na desce rozdzielczej. W wybranych modelach reduktorów (głównie w I i II generacji instalacji) istnieje specjalna śruba, po odkręceniu której spuszczamy odkładające się w nich oleiste zanieczyszczenia zwane potocznie "mazutem" czy "smołą pogazową".

Regularnie wykonywana regulacja systemu gwarantuje nam sprawne jego działanie oraz odpowiednie osiągi i zużycie gazu. Jest też czynnością, która pozwala na wczesne zdiagnozowanie poważniejszych usterek. Często wyeksploatowane systemy (głównie reduktory czy listwy wtryskiwaczy LPG) powodują konieczność regulacji. W przypadku, gdy jest ona nieskuteczna (wymaga powtarzania, ponieważ pewne elementy nie pracują właściwie) należy podjąć odpowiednie czynności serwisowe, takie jak regeneracja reduktora czy jego wymiana. Okres zimowy sprzyja ujawnianiu się niedomagań reduktorów czy wtryskiwaczy gazowych. Dokonanie naprawy przed prawdziwą zimą pozwoli nam sprawnie korzystać z samochodu na gaz w tym trudnym okresie.

fot. gazeo.plPodwozie samochodu

3. Mocowanie poszczególnych elementów instalacji

Wbrew pozorom, sprawdzenie mocowania poszczególnych elementów jest bardzo istotne. Szczególnie należy zwracać uwagę na elementy mocowane pod samochodem (mocowanie zbiornika, przewodów gazowych) i stan ich zabezpieczenia antykorozyjnego. Zaniedbanie tej prostej czynności przez kilka kolejnych sezonów może doprowadzić do wystąpienia dużych ognisk korozji.

Terminowa obsługa najważniejsza

Jak widać, przygotowanie samochodu z instalacją gazową do zimy wymaga zadbania zarówno o sam samochód i silnik, jak i o instalację. Regularnie serwisowany samochód i instalacja gazowa to podstawa bezpiecznej i bezawaryjnej eksploatacji. Szczególnie warto zadbać o nasz samochód i instalację przed okresem zimowym i dokonać niezbędnych czynności serwisowo-naprawczych. Wtedy zima nas nie zaskoczy.