Zmiany w wymaganiach jakościowych dla autogazu

W okresie jesienno-zimowym, z uwagi na panujące trudne warunki atmosferyczne (niskie temperatury zewnętrzne oraz podwyższona wilgotność powietrza), samochody wystawione są na najcięższe próby. Sprawność układów: rozruchu, zapłonowego i paliwowego są gwarancją uniknięcia kłopotów w eksploatacji samochodu zimą. Bardzo ważne są również parametry paliwa, które są okresowo zmieniane tak, aby zapewnić prawidłową pracę silników zimą. Dotyczy to wszystkich paliw silnikowych, w tym także autogazu.

gazeo.plAutogaz do badań na zgodność z wymaganiami jakościowymi jest pobierany w bazach magazynowych, na stacjach LPG oraz z cystern transportowych

Sezonowa zmiana

Corocznie w okresie jesiennym następuje zmiana parametrów LPG, przede wszystkim po to, aby zapewnić odpowiednią wartość względnej prężności par mieszaniny propanu i butanu. Zarówno zbyt wysoka, jak i zbyt niska wartość prężności par jest niekorzystna. Zbyt wysoka wartość tego parametru może powodować odparowanie znajdującego się w przewodach płynnego gazu, co skutkuje zmniejszeniem mocy silnika i nierówną jego pracą. Zbyt niska prężność par jest powodem zmniejszenia ciśnienia paliwa i powoduje, że gaz w stanie ciekłym nie jest w stanie przejść ze zbiornika do dalszej części instalacji.

Optymalna wartość względnej prężności par zapewnia prawidłową pracę silnika w typowych w naszych warunkach klimatycznych temperaturach otoczenia poprzez zapewnienie odpowiedniego ciśnienia paliwa w gazowym układzie zasilania (możliwość jego przepływu do dalszej części układu paliwowego bez skłonności do odparowywania w przewodach).

Wartość względnej prężności par zmienia się w zależności od temperatury otoczenia, zatem aby zachować ją na niezmienionym poziomie w okresie zimowym, zmienia się gatunek gazu. Gaz zimowy zawiera większą ilość propanu, który podnosi prężność autogazu w niższych temperaturach.

Obowiązujący stan prawny

Zgodnie z obecnie obowiązującym Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 28 grudnia 2006 r. w sprawie wymagań jakościowych dla gazu skroplonego (LPG) (Dz. U. z 29 grudnia 2006 r.), względna prężność par powinna wynosić nie mniej niż 150 kPa. Rozporządzenie dzieli sezon na okres zimowy i letni. Okres zimowy rozpoczyna się 1 listopada i kończy 31 marca. Pozostała część roku jest, w myśl zapisów dokumentu, okresem letnim. W okresie zimowym na stacjach dostępny jest autogaz gatunku A, aby utrzymać parametr względnej prężności par 150 kPa do temperatury -10°C. W okresie letnim stosowany jest gatunek D, który zapewnia prężność na tym poziomie w +10°C. Oczywiście możliwe jest stosowanie gatunków LPG o wyższych parametrach, lecz nie zawsze ma to uzasadnienie ekonomiczne. Wymagania zawarte w obowiązującym rozporządzeniu bazują na normie PN-EN 589/2006.

gazeo.plPrzed pobraniem próbek do badań, zarówno pojemnik jak i linię do jego napełniania należy przepłukać

Aktualna norma i planowane rozporządzenie

Najnowszą normą określającą parametry jakościowe autogazu jest PN-EN 589/2009, która wnosi zmiany w zakresie obowiązywania okresu zimowego (od 1 grudnia do 31 marca) oraz stosowanego w czasie jego trwania gatunku gazu (gatunek B). Z tego powodu prawdopodobnie jeszcze w 2011 roku (w harmonogramie prac legislacyjnych Ministerstwa Gospodarki termin wydania określony jest na grudzień 2011 r.) czeka nas zmiana rozporządzenia w sprawie wymagań jakościowych dla gazu skroplonego i dostosowywanie wymagań w nim zawartych do zawartych w najnowszej normie PN-EN 589/2009.

Rozporządzenie Ministra Gospodarki zmieniające rozporządzenie z dnia 28 grudnia 2006 r. w sprawie wymagań jakościowych dla gazu skroplonego (LPG) (Dz. U. z 29 grudnia 2006 r.) zostanie zatem wprowadzone już w czasie trwania okresu zimowego.

Teoretycznie zatem, po wprowadzeniu nowych przepisów powinien zmienić się gatunek gazu na stacjach LPG. Według nowych regulacji będzie to gatunek B, który charakteryzuje się względną prężnością par 150 kPa do temperatury -5°C. Dla użytkowników nie będzie to miało żadnego znaczenia, ponieważ średnie temperatury w najzimniejszym miesiącu roku, jakim jest styczeń, w zależności od regionu wahają się od -8 do -4°C. Dodatkową korzyścią dla kierowców będzie zmniejszenie wzrostu cen autogazu zimą, ponieważ rafinerie będą mogły ograniczyć zużycie droższego składnika LPG, jakim jest propan.

Z pewnością gatunek LPG nie zmieni się nagle, na dzień po wprowadzeniu rozporządzenia, tym bardziej, że obecnie oferowany gaz (gatunek A) ma parametry przewyższające te, które zaczną obowiązywać w myśl zapisów w nowym dokumencie. Dystrybutorzy będą musieli zużyć zapasy magazynowe paliwa tego gatunku.

gazeo.plPobrane zgodnie z obowiązującymi procedurami próbki LPG są przewożone do laboratorium specjalnym samochodem

Nowe rozporządzenie wejdzie w życie najprawdopodobniej pod koniec 2011 r., czyli w okresie zimowym, który zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami rozpoczyna się on 1 listopada. Dlatego też okres stosowania gazu zimowego ulegnie skróceniu dopiero w przyszłym sezonie, czyli na przełomie 2012 i 2013 r. (od 1 grudnia do 31 marca).

Oprócz okresu obowiązywania i gatunku używanego zimą gazu, zmianie ulegnie parametr pozostałości po odparowaniu (60 mg/kg), który w obecnie obowiązującym rozporządzeniu wynosi 100 mg/kg. Jest on miarą zawartości w LPG węglowodorów cięższych, które odpowiadają za powstawanie osadów w silniku. Zmianie ulegnie również metoda oznaczania tego parametru.

Zmieni się także metoda oznaczania wody w LPG, co przyczyni się do zwiększenia dokładności tego pomiaru. Nowe rozporządzenie wprowadzi także ograniczenie w zawartości metanolu w autogazie (2000 mg/kg), który jest składnikiem silnie korodującym, a jego podwyższona zawartość świadczy o zwiększonej zawartości wody w LPG. Alkohol metylowy jest dodawany do autogazu właśnie w celu związania wody.

Podsumowanie

Przygotowywane rozporządzenie ministra gospodarki spowoduje, że obowiązujące w Polsce prawo dotyczące jakości autogazu będzie zgodne z obowiązującymi aktami normatywnymi. Te ostatnie są opracowywane przez liczne grono specjalistów z branży i instytuty badawcze. Powoduje to, że wszelkie zapisy zawarte w normach są dokładne przemyślane i kontrolowane przez liczne gremia. Zmiany, które będą wprowadzone prawdopodobnie jeszcze tej zimy, z pewnością nie spowodują utrudnień w eksploatacji samochodów zasilanych LPG w Polsce, a wprowadzony nowym rozporządzeniem gatunek gazu zimowego może przyczynić się do zmniejszenia wzrostu cen na stacjach, który obserwujemy corocznie w okresie jesienno-zimowym.