Fuels' Zoom 2011 - kolejna dawka gazowej wiedzy

Kolejna prezentacja, tym razem firmy BP Gaz Polska, która także była sponsorem konferencji Fuels' Zoom została wygłoszona przez Zbigniewa Kalembę - Managera Działu Technicznego. Prelegent skupił się na rozwiązaniach technicznych i organizacyjnych stosowanych na stacjach BP w celu poprawienia standardów bezpieczeństwa. Wśród wielu przykładów można wymienić montaż dystrybutorów LPG na środku wysepek pomiędzy dystrybutorami innych paliw, aby maksymalnie wyeliminować możliwość uszkodzenia przez samochód, systemy detekcji gazu pod dystrybutorem oraz we włazach zbiorników, czy skrzyni, w której zamontowana jest pompa oraz stosowanie wyłącznie zbiorników podziemnych.

gazeo.plPatrizio Coldani (Fondazione Laboratorio Prove Materiale Plastiche - Politecnico di Milano)

Kolejna prezentacja (jedynego zagranicznego uczestnika konferencji), Patrizio Coldaniego z Włoch mówiła o wpływie LPG na elementy gazowych układów paliwowych wykonanych z tworzyw sztucznych. LPG działa w sposób destrukcyjny na takie elementy, pozbawiając je plastyfikatorów. Wytrącone, najczęściej z elementów gumowych, plastyfikatory w postaci oleistej zawiesiny mogą odkładać się w układzie paliwowym, będąc przyczyną nieprawidłowości w jego pracy. Badania przeprowadzone na Politechnice w Mediolanie dowiodły, że szczególną zdolność do „wypłukiwania” plastyfikatorów ma propylen, stanowiący składnik LPG i pochodzący z procesu rafinacji. Jego zawartość w autogazie jest ograniczana do niezbędnego minimum, ponieważ odpowiada on również za zmniejszenie odporności LPG na spalanie stukowe.

gazeo.plRafał Kartanowicz (Dyrektor Branży Paliw i Chemikaliów - JSH Hamilton Poland Ltd.)

Sesję II zakończył Rafał Kartanowicz z JSH Hamilton Poland Ltd, firmy, która zajmuje się badaniem jakości paliw, w tym LPG. Bardzo ciekawą częścią prezentacji były przykłady, które pokazywały niedoskonałości stosowanych w ocenie jakości LPG metod badań. Oceniają one pewne parametry gazu w sposób pośredni. Zdarza się, że z tego powodu wyniki badań są niezgodne z rzeczywistymi parametrami autogazu. Na szczęście nie rzutuje to w sposób znaczący na jego jakość. W 2011 r. (do końca lipca) tylko 2,23% próbek LPG nie spełniało wymagań jakościowych.

III sesja konferencji zapowiadała się bardzo ciekawie, ponieważ była poświęcona problematyce silnikowej. Dwie z prezentacji zostały przygotowane przez pracowników Instytutu Badań i Rozwoju Motoryzacji Bosmal z Bielska Białej. Jak się okazuje jest to jeden z największych ośrodków badawczych w Europie Środkowej zajmujących się problematyką silników spalinowych i ich emisji.

gazeo.plPiotr Bielaczyc (Kierownik Zakładu Badań Silników - Instytut Badań i Rozwoju Motoryzacji Bosmal)

Instytut ma 20 hamowni silnikowych, z czego 2 są stanowiskami w pełni dynamicznymi. Ponadto placówka dysponuje dwoma laboratoriami pomiaru emisji wyposażonymi w  hamownie podwoziowe. Jedno z nich jest zamontowane w komorze klimatycznej, umożliwiającej pomiary w temperaturach od -35 do 60° C.

Jedną z prezentacji poświęcono metodom badania silników zasilanych LPG, kolejna była poświęcona analizie emisji z samochodów zasilanych LPG pod kątem spełnienia wymagań Euro 6. Wygłosili je (w imieniu szerszego grona autorów z Zakładu Badań Silników Instytutu Badań i Rozwoju Motoryzacji Bosmal) Jerzy Korzec i Andrzej Szczotka, a słowo wstępne wygłosił Piotr Bieleczyc - kierownik tegoż zakładu.

gazeo.plStanisław Oleksiak (Kierownik Zakładu Oceny Właściwości Eksploatacyjnych - INiG)

Wnioski z wystąpień „silnikowców” podkreślały, że jednostki napędowe zasilane autogazem stanowią mniejsze zagrożenie dla środowiska, ponieważ paliwo to nie zawiera benzenu i wielu węglowodorów aromatycznych charakterystycznych dla benzyn bezołowiowych. Ponadto charakteryzują się niższą emisją związków siarki oraz dwutlenku węgla. Zawartość innych składników toksycznych (związków azotu, węglowodorów i tlenków węgla) zależy w dużej mierze od doboru układu zasilania i jego regulacji, na co zwrócono w referatach szczególną uwagę.

W tej sesji zaprezentował się również przedstawiciel INiG, Stanisław Oleksiak - kierownik Zakładu Oceny Właściwości Eksploatacyjnych, który omówił rozwiązania i wyniki badań silników zasilanych jednocześnie olejem napędowym i LPG.

Niewielki dodatek gazu (do 30%) do powietrza zasilającego silnik o zapłonie samoczynnym sprzyja zmniejszeniu toksyczności spalin, poprawia osiągi, a także przyczynia się do zmniejszenia kosztów eksploatacji samochodu. Mniejsze koszty eksploatacji są najbardziej odczuwalne w silnikach Diesla stosowanych w ciężkich pojazdach użytkowych, w których oszczędności w stosunku do zasilania wyłącznie olejem napędowym sięgają 15-30%.

Drugi dzień konferencji - pod znakiem bezpieczeństwa

gazeo.plTomasz Siwiecki (Dział Utrzymania Ruchu - KRNiGZ Dębno)

Pierwszy referat, drugiego dnia konferencji (sesja IV) poświęcono pozyskiwaniu LPG przy wydobyciu ropy naftowej i gazu ziemnego. Procesy te zaprezentowali przedstawiciele PGNiG (Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo, które także było sponsorem konferencji). Byli to pracownicy oddziału PGNiG w Zielonej Górze (Tomasz Cieniek kierownik Działu Technologii) oraz Kopalni Ropy Naftowej i Gazu Ziemnego (KRNiGZ) Dębno (Tomasz Siwiecki, pracujący w dziale utrzymania ruchu tej kopalni). Jest ona największym tego typu obiektem w Polsce (dobowe wydobycie ropy naftowej wynosi 1000 t, a gazu ziemnego 1 mln Nm³).

Produkcja LPG jest dla każdej kopalni gazu ziemnego działalnością dodatkową, która pozwala na zwiększenie przychodów, a wynika z konieczności zachowania odpowiednich (wymaganych normami) parametrów dostarczanego do sieci gazowniczej produktu (gazu ziemnego). Wymaga to odseparowania ze strumienia gazu cięższych węglowodorów, które służą do produkcji LPG. W KRNiGZ Dębno produkuje się rocznie ponad 20 tys. t gazu płynnego (2010 r.).

Kolejne referaty sesji IV były poświęcone zagadnieniom bezpieczeństwa w rozlewniach gazu płynnego. Procedury zapewniające bezpieczeństwo zaprezentowali przedstawiciele BP Gas Polska (Adrianna Skoracka - Manager Sprzedaży Działu Technicznego) oraz Grupy Lotos (Tomasz Klawikowski). Celem obu prezentacji było zapoznanie uczestników konferencji z rozwiązaniami zapewniającymi bezpieczeństwo w rozlewniach gazu płynnego oraz wymiana doświadczeń w tym zakresie. Każdy z prelegentów podkreślał aspekt edukacyjny swojego wystąpienia, wyrażając nadzieję, że zastosowanie przedstawionych rozwiązań (technicznych i organizacyjnych) w innych obiektach przyczyni się do zwiększenia poziomu bezpieczeństwa infrastruktury przeładunkowej i magazynowej.

gazeo.plAleksander Mazanek (Kierownik Laboratorium Badań Eksploatacyjnych - INiG)

Ostatni referat sesji IV, który zaprezentowała Delfina Rogowska (z-ca kierownika Zakładu Paliw i Procesów Katalitycznych INiG) poświęcony był przedstawieniu wyników badań mających na celu określenie wpływu procesu przechowywania LPG i jego rozładunku na właściwości autogazu. Parametrami, które mogą ulec zmianie w wyniku tych procesów może być skład węglowodorowy oraz zawartość siarki. Mogą one zmieniać się po kolejnych operacjach przeładunku i mieszania produktów pochodzących z różnych dostaw. LPG jest także paliwem pozostającym w stanie równowagi fazowej, która w zależności od warunków (ilości paliwa w zbiorniku) może się zmieniać. Zwiększenie objętości fazy gazowej oraz obniżenie ciśnienia w zbiorniku może skutkować zubożeniem fazy ciekłej o lekkie węglowodory, powodując obniżenie względnej prężności par. W związku z tym na skład węglowodorowy, a tym samym jakość paliwa gazowego wpływają bardzo różne czynniki, nie koniecznie związane z jego produkcją.

gazeo.plPaweł Grochulski (Transportowy Dozór Techniczny)

Sesja V, która kończyła Konferencję Naukowo-Techniczą Fuels' Zoom była poświęcona także aspektom bezpieczeństwa, lecz w nieco mniejszej skali. Prezentacje dotyczyły eksploatacji próbopobieralników służących do pobierania oraz przewożenia próbek LPG i używanych później w laboratoriach do określania wymaganych prawem parametrów gazu płynnego. W tej tematyce zaprezentowali się pracownicy INiG. Beata Altkorn - kierownik Zakładu Analiz Naftowych zaprezentowała referat dotyczący bezpieczeństwa personelu podczas prowadzenia badań LPG w laboratorium chemicznym, a Aleksander Mazanek - kierownik Laboratorium Badań Eksploatacyjnych mówił o bezpieczeństwie przewozu próbopobieralników z LPG.

W ostatniej sesji głos zabrał także przedstawiciel Transportowego Dozoru Technicznego - Paweł Grochulski z oddziału terenowego w Krakowie, który zaprezentował działalność urzędu w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa eksploatacji transportowych zbiorników ciśnieniowych oraz stosowanych w gazowych układach zasilania samochodów.

gazeo.plByliśmy jednym z patronów medialnych konferencji Fuels' Zoom 2011

Zbiorniki stosowane do przechowywania LPG, zarówno samochodowe zbiorniki paliwa gazowego jak i duże cysterny transportowe podlegają prawnym regulacjom i dozorowi od momentu projektowania, poprzez produkcję i cały okres eksploatacji, co polega na poddawaniu ich cyklicznym badaniom. Pozwala to na czas usunąć ewentualne nieprawidłowości i zapewnia pełne bezpieczeństwo ich użytkowania. O poziomie bezpieczeństwa zbiorników ciśnieniowych świadczy śladowa liczba ich awarii, które w świetle przedstawionych jednostkowych przykładów pokazują jednoznacznie, że głównymi przyczynami ich powstawania są zaniedbania obsługi lub użytkowników, czyli tzw. „czynnik ludzki”.

Podsumowanie
Trzecia już konferencja Fuels' Zoom po raz kolejny pokazała, że do LPG można podchodzić również z naukowego (badawczego) punktu widzenia, czego przykładem są liczne prace pracowników organizatora, czyli Instytutu Nafty i Gazu z Krakowa zaprezentowane w czasie dwóch dni trwania imprezy. Tegoroczna konferencja Fuels' Zoom potwierdziła niezwykłą dbałość o wysoki poziom merytoryczny wśród organizatorów i starannie dobranych prelegentów.

Należy podkreślić, że pracownicy INiG mają ogromny wkład w tworzenie zarówno aktów normatywnych jak i literatury dotyczącej LPG jako paliwa stosowanego do napędu pojazdów.