fot. POGP W ostatnich latach temat jakości powietrza w Polsce jest przedmiotem badań, opracowań, konferencji oraz różnych działań legislacyjnych władz ustawodawczych. Zmieniła się zdecydowanie świadomość społeczna odnośnie znaczenia powietrza jakim oddychamy. W mediach regularnie podawane są informacje o stężeniu cząsteczek stałych (PM 10 i PM 2,5). Sektor transportu jest jednym z największych emitentów gazów GHG (GreenHouse Gas), a wiele państw wprowadza różnego rodzaju mechanizmy i regulacje w celu m.in. ustanowienia stref niskiej emisji spalin. Całkowity udział transportu w emisji gazów cieplarnianych na terenie UE wynosi około 25%, z czego 18,4% jest generowane przez pojazdy ciężarowe i autobusy. Podstawowym celem utworzenia stref niskiej emisji spalin w miastach jest zapewnienie czystszego powietrza dla ich mieszkańców.
Low Emission Zones (LEZs) - czyli Strefy Niskiej Emisji - mają na celu ograniczenie lub wyeliminowanie wjazdu pojazdów najbardziej zanieczyszczających środowisko.
Turystów podróżujących po Europie samochodem lub mających zamiar wjechać do centrów miast nie dziwią już znaki z napisem "Low Emission Zone" czy "Umweltzone". Strefy niskiej emisji są również znane jako:
Informują one o wjeździe do tzw. Strefy Niskiej Emisji, czyli obszaru miasta, w którym można poruszać się jedynie pojazdami spełniającymi wymagane normy ekologiczne. W różnych krajach przyjęto bardzo wiele różnorodnych rozwiązań, które dotyczą m.in. ograniczenia lub zakazu wjazdu np. autobusów, autokarów, pojazdów o ładowności powyżej 3,5 tony, czy tez pojazdów o określonym napędzie (diesel).
Często spotkanym rozwiązaniem w UE jest oparcie regulacji na normach emisji. Co roku lub co dwa lata możliwość wjazdu ma coraz mniej samochodów, które nie spełniają danych norm. Na przykład w tym roku mogą wjeżdżać auta z normą EURO 4, ale za rok lub dwa lata taka strefa będzie dla normy EURO 5 i 6.
Obecność stref niskoemisyjnych w wielu państwach europejskich jest ugruntowana od lat, szczególnie w Europie Zachodniej. W Sztokholmie strefa czystego transportu zaczęła funkcjonować od 18 czerwca 1995 r. i obecnie obejmuje całe centrum miasta. W Niemczech i Holandii strefy działają od ponad 10 lat. Takie rozwiązania zastosowano już na Ukrainie - ścisłą strefą jest centrum Lwowa.
W ocenie polskiego Ministerstwa Klimatu i Środowiska strefy zostały dobrze przyjęte przez lokalne społeczności ze względu na to, że były wprowadzane etapami, które zakładały stopniowe obejmowanie zakazem wjazdu do stref kolejnych rodzajów pojazdów.
Najwięcej takich stref powstało we Włoszech oraz w Niemczech (http://chronmyklimat.pl/wiadomosci/transport/prace-nad-nowa-ustawa-o-elektromobilnosci-na-finiszu). Dla przykładu Berlin jest jedną z około 80 stref ekologicznych w Niemczech. Była to jedna z pierwszych stref uruchomionych w 2008 r. jako zielona strefa ekologiczna. W 2019 r. dodano strefę NOx, znaną również jako strefa zakazu jazdy z silnikiem diesla.
fot. POGP Przykładowe plakietki obowiązujące w Niemczech i AustriiiDla zielonej strefy ekologicznej potrzebna jest zielona plakietka ekologiczna. Nie jest wymagana osobna plakietka dla strefy z silnikiem wysokoprężnym - nawet jeśli wprowadzenie niebieskiej plakietki jest nadal rozważane. W Niemczech, ze względu na wysoki poziom tlenków azotu, stale rosną zakazy jazdy z silnikiem diesla. Ponadto, E-plakietka dla pojazdów elektrycznych istnieje w Niemczech na zasadzie dobrowolności. Zapewnia to wielorakie korzyści w różnych miastach, takie jak bezpłatne parkowanie i korzystanie z pasów autobusowych przez pojazdy elektryczne https ://green-zones.eu/pl).
Od 01.03.2007 r. w Niemczech obowiązuje plakietka ekologiczna. Została ona wprowadzona dla wszystkich samochodów osobowych, autobusów i samochodów ciężarowych niezależnie od rodzaju paliwa i ciężaru całkowitego, w celu wjazdu do strefy ekologicznej. Pojazdy lekkie są zwolnione z obowiązku posiadania plakietki.
We Włoszech mamy do czynienia z ZTL "Zona a Traffico Limitato", czyli obszar ograniczonego ruchu. Z reguły jest to określona strefa w centrum włoskich miast i miasteczek, gdzie ruch jest ograniczony. Poszczególne miasta wyznaczają swoje własne strefy, a w szczególności możemy spodziewać się strefy ZTL w takich miastach jak Rzym, Mediolan, Florencja czy Piza. Madryt, Ateny i Paryż planują ogranicza-nie wjazdu wszelkich pojazdów z silnikami diesla od 2025 r., a Bruksela i Mediolan planują osiągnąć to samo do 2030 r. W Paryżu już od 2008 r. auta z silnikami diesla zarejestrowane między 2001 r. a 2005 r. nie mogą poruszać się po prawie całym obszarze. Od 2022 r. zakaz ten ma obejmować kolejne roczniki, czyli 2006 – 2010. Londyn ma wprowadzić całkowity zakaz poruszania się pojazdów z silnikami diesla od 2040 r. W UE brak jest jednolitych wzorów oznakowania samochodów w zależności od emisji spalin, które uprawniają do wjazdu do stref niskiej emisji. Przyjęto jednak, że kolor zielony, niebieski i fioletowy określają pojazdy najbardziej przyjazne środowisku.
Poniższa mapka przedstawia zaznaczone na zielono strefy niskoemisyjne dla pojazdów mechanicznych w europejskich miastach. Widać wyraźnie, że obecność stref czystego transportu ograniczona jest do zachodnich granic Polski, Słowacji, Węgier, Chorwacji oraz niżej położonych państw bałkańskich (wyjątkiem jest tutaj LEZ w greckich Atenach). W Polsce jedyną strefą czystego transportu, zorganizowaną na zasadzie pilotażu, była ta zlokalizowana w Krakowie, którą wprowadzono w życie 5 stycznia 2019 r.
Sytuacja LPG jako paliwa alternatywnego dopuszczonego do użycia w LEZach, znajduje swoje odbicie w wielu europejskich przykładach. W Paryżu w 2016 r. wprowadzono naprzemienny zakaz poruszania się samochodów. W parzyste dni miesiąca po mieście mogły poruszać się pojazdy z parzystą ostatnią cyfrą tablicy rejestracyjnej, natomiast w dni nieparzyste odwrotnie. Co ciekawe, zakaz ten nie dotyczył samochodów zasilanych autogazem.
Kolejnym przykładem jest Wielka Brytania. W 2016 r. rząd ustanowił LEZy w Birmingham, Leeds, Nottingham, Derby i Southampton. Wszystkie taksówki poruszające się w tych strefach zasilane były LPG. W 2017 r. podobne rozwiązania zaczęto wprowadzać w Londynie.
Dobrym przykładem świadczącym o tym, że samochody na LPG są traktowane na równi z samochodami elektrycznymi jest również Rzym. 21 stycznia 2018 r. w stolicy Włoch wprowadzono "Niedzielę bez samochodów". Celem było zmniejszenie emisji szkodliwych substancji. Z zakazu wyłączone były samochody elektryczne oraz napędzane gazem płynnym LPG.
W Polsce strefy niskoemisyjne, strefy czystego transportu, zwane też na potrzeby opracowania LEZami, wprowadziła ustawa o elektromobilności i paliwach alternatywnych z 11 stycznia 2018 r.
Artykuł 39.1. określa, że "w celu zapobieżenia negatywnemu oddziaływaniu na zdrowie ludzi i środowisko w związku z emisją zanieczyszczeń z transportu w gminie liczącej powyżej 100 000 mieszkańców (dla terenu śródmiejskiej zabudowy lub jej części), można ustanowić na obszarze obejmującym drogi, na których zarządcą jest gmina, strefę czystego transportu, do której ogranicza się wjazd pojazdów innych niż:
Ustawa o elektromobilności i paliwach alternatywnych z 2018 r. daje gminom możliwość tworzenia LEZów, ale tego nie narzuca. To jednak może się zmienić po przygotowywanej nowelizacji. Zgodnie z nią gminy o liczbie mieszkańców powyżej 100 tys. osób, gdzie analiza Głównego Inspektora Ochrony Środowiska stwierdziła przekroczenie dopuszczalnego średniorocznego poziomu stężenia zanieczyszczeń dwutlenkiem azotu, będą musiały utworzyć strefę czystego transportu w ciągu roku od otrzymania oceny. Pozostałe gminy, niezależnie od liczby mieszkańców i zanieczyszczenia, nadal będą miały w tym zakresie dowolność (http://chronmyklimat.pl/wiadomosci/transport/prace-nad-nowa-ustawa-o-elektromobilnosci-na-finiszu).
Jak widać, w pierwotnej wersji ustawy nie dopuszczono pojazdów napędzanych LPG do wjazdu do stref czystego transportu. Sytuacja uległa zmianie w projekcie zmiany ustawy z 2020 r. Złożony w Rządowym Centrum Legislacji projekt ustawy o zmianie ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych oraz niektórych innych ustaw z dnia 20 listopada 2020 r. wśród wielu zmian mających na celu rozwinięcie rynku paliw alternatywnych w Polsce zawierał także pewnego rodzaju preferencje dla pojazdów zasilanych LPG. W w.w. projekcie art. 39 otrzymał brzmienie:
"W celu zapobieżenia negatywnemu oddziaływaniu na zdrowie ludzi i środowisko w związku z emisją zanieczyszczeń z transportu na obszarze obejmującym drogi, których zarządcą jest gmina, można ustanowić strefę czystego transportu, do której ogranicza się wjazd pojazdów samochodowych innych niż:
a) elektryczne,
b) napędzane wodorem,
c) napędzane gazem ziemnym,
d) napędzane gazem płynnym LPG,
e) autobusy zeroemisyjne". (Projekt ustawy o zmianie ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych oraz niektórych innych ustaw, projekt z dn.10.11.2020 , Ministerstwo Klimatu i Środowiska).
fot. Rozporządzenie w sprawie znaków i sygnałów drogowych Znak oznaczający strefę czystego transportuZmiana ta została bardzo pozytywnie przyjęta zarówno przez reprezentantów branży LPG w Polsce, jak również osoby korzystające z LPG do napędu swoich samochodów. Niestety radość nie trwała zbyt długo. Do projektu zgłoszono wiele uwag uderzających bezpośrednio w ponad 3 mln polskich kierowców pojazdów zasilanych autogazem. Na początku 2021 r. Ministerstwo Klimatu i Środowiska postanowiło wykreślić gaz płynny LPG jako paliwo dopuszczone do wykorzystania w strefach czystego transportu.
Działania te stoją w sprzeczności ze słowami wypowiedzianymi przez premiera Mateusza Morawieckiego w swoim expose:
"W wielu obszarach jesteśmy bardziej ekologiczni niż się wydaje. Około 3 mln Polaków jeździ samochodami na gaz. Rozwijamy program elektromobilności. To procesy, które wymagają wsparcia. Dlatego będziemy proponować kolejne ulgi dla osób, które korzystają z przyjaznych dla środowiska środków transportu. Czysty transport ma być dobry dla przyrody i dobry dla naszych portfeli" (Cyt. Prezes Rady Ministrów Mateusz Morawiecki, expose Sejm 19 listopada 2019 r.).
POGP przekazała swoje uwagi do najnowszego projektu ustawy. W odpowiedzi Ministerstwo Klimatu i Środowiska stwierdziło, że to władze lokalne mają określać zasady funkcjonowania stref czystego transportu, w tym także wskazywać, jakie pojazdy będą zwolnione od zakazu wjazdu do strefy. Ustawowo z zakazu zwolnione będą jedynie pojazdy elektryczne, wodorowe i napędzane gazem ziemnym. Nic nie stoi zatem na przeszkodzie, aby po wejściu w życie przepisów, rada gminy dopuściła pojazdy napędzane gazem LPG.
POGP kolejny raz podkreśla, że wiele państw UE w swoich programach rozwojowych równorzędnie traktuje oba paliwa gazowe - CNG i LPG, a poszczególne miasta i regiony wdrażają systemy wsparcia dla obu tych nośników jednocześnie. Emisyjność pojazdów z zastosowaniem paliwa LPG jest porównywalna do pojazdów z CNG i LNG.
W przeciwieństwie do innych krajów przepisy regulujące funkcjonowanie stref czystego transportu ustanawia się w pewnym oderwaniu od norm paliwowych. Wydaje się, że liczba samochodów napędzanych innymi niż LPG paliwami gazowymi nie wpłynie na szybką i zdecydowaną poprawę jakości powietrza w centrach dużych polskich miast.
Jazda na autogazie prowadzi do zmniejszenia o 10-12% emisji CO2 w porównaniu do benzyny. Spalanie autogazu redukuje emisję tlenków azotu o 96% w porównaniu do diesla oraz o 68% w porównaniu do benzyny. Właściwości LPG można zatem określić jako proekologiczne oraz prowadzące do poprawy jakości powietrza. Spalanie gazu płynnego nie emituje cząstek stałych PM 10 i PM 2,5. Do śladowych ilości ograniczona jest również "produkcja" sadzy. Powyższe informacje w formie graficznej zaprezentowano w Karcie Korzyści LPG (ang. Charter of Benefits, WLPGA).
fot. WLPGA Karta korzyści LPGPOGP liczy na ponowną kompleksową analizę zagadnienia, w tym rozważenie możliwości wjazdu pojazdów napędzanych LPG do stref czystego transportu. Strefy ograniczonej emisji pozwalają na niedopuszczanie do ruchu w miastach najbardziej dymiących samochodów. To rozwiązanie, które z jednej strony pozwala walczyć ze smogiem, ale też pośrednio kontrolować ruch samochodowy w mieście oraz sam rynek samochodów w kraju.
wczytywanie wyników...
gazeo.pl to portal o instalacjach LPG. Znajdziesz tutaj informacje o tym, jaka instalacja gazowa w samochodzie jest najlepsza oraz które instalacje LPG można zamontować do aut z silnikami Diesla. Zamieszczamy najnowsze informacje o tendencjach cen LPG na świecie i w Polsce. Publikujemy praktyczne i rzetelne informacje dla wszystkich, dla których instalacje gazowe są codziennością. Dla nas instalacje gazowe to nie tylko praca - autogaz to nasza pasja.
